ที่มา : หนังสือพิมพ์เดลินิวส์

แฟ้มภาพ

การออกกำลังกายนับเป็นวิธีการดูแลสุขภาพร่างกาย และยังสามารถช่วยป้องกันโรคต่างๆ ขณะเดียวกันยังมีการนำความรู้ตามหลักวิทยาศาสตร์ มาช่วยในการดูแลสุขภาพ รวมถึงพัฒนาศักยภาพร่างกายสำหรับนักกีฬาอีกด้วย

ดร.สุทธิกร อาภานุกูล คณะวิทยาศาสตร์การกีฬา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย กล่าวว่า ปฏิเสธไม่ได้ว่าปัจจุบันเรามีเทคโนโลยีที่คอยช่วยเหลือเราในการใช้ชีวิต ทำให้การใช้ชีวิตง่ายขึ้น นาฬิกาข้อมือที่เคยใช้ดูเวลาและเป็นเครื่องประดับในชีวิตประจำวันในอดีต แต่ทุกวันนี้เราจะไม่ได้ใส่นาฬิกาเป็นเครื่องประดับหรือเพียงแค่ดูเวลาอีกต่อไป สมาร์ทวอทช์ (Smart watch) หรือนาฬิกาอัจฉริยะ คือนาฬิกาข้อมือที่เป็นมากกว่านาฬิกาบอกเวลา มาพร้อมฟังก์ชั่นต่าง ๆ ที่สามารถใช้งานได้หลากหลาย

เช่น การสนทนาโทรศัพท์ผ่านตัว นาฬิกาโดยไม่ต้องหยิบสมาร์ทโฟนออกมา การแสดงแผนที่และการนำทาง เป็นรีโมตคุมเพลงบนสมาร์ทโฟน เป็นกล้องถ่ายรูปในตัว แสดงปฏิทินและตารางการนัดหมายต่าง ๆ รวมถึงสามารถเก็บข้อมูลสุขภาพ เช่น การเดิน วัด การเต้นของหัวใจ วัดกิจกรรมการออกกำลังกายต่าง ๆ ได้ เพื่อเป็นการช่วยดูแลสุขภาพ ด้วยเทรนด์สุขภาพที่มาแรงในปัจจุบัน สมาร์ทวอทช์หลาย ๆ ยี่ห้อจึงได้เปิดตัวฟังก์ชั่นใหม่ ได้แก่ Pulse Oximeter หรือ Pulse Ox คือเซ็นเซอร์ที่ตรวจวัด และวิเคราะห์ความอิ่มตัวของออกซิเจนในเลือด (Oxygen saturation)

อดีตเราจะตรวจวัดความอิ่มตัวของออกซิเจนในเลือดภายในห้องทดลอง และใช้ในวงการแพทย์ แต่ด้วยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีในปัจจุบันทำให้ฟังก์ชั่นนี้ สามารถเคลื่อนย้ายมาสู่ข้อมือของเราผ่านนาฬิกาสมาร์ทวอทช์ โดยการวัดความอิ่มตัวของออกซิเจนจากการวัดที่บริเวณผิวหนัง (Percutaneous  oxygen saturation หรือ SpO2) บริเวณข้อมือ เพื่อให้เราเข้าใจฟังก์ชั่นนี้มากขึ้น ซึ่งจะอธิบายถึงความอิ่มตัวของออกซิเจนในเลือดว่ามีประโยชน์อย่างไรกับเรา

ความอิ่มตัวของออกซิเจนในเลือด คือ การวัดว่าเม็ดเลือดของเราสามารถจับกับออกซิเจนได้มากน้อยเพียงไร และจะแสดงผลออกมาเป็นเปอร์เซ็นต์ของออกซิเจนที่จับตัวกับเม็ดเลือด กล่าวคือการวัดความอิ่มตัวของออกซิเจนในเลือดคำนวณจากการที่ออกซิเจนจับตัวรวมกับฮีโมโกลบินในเม็ดเลือดแดง เมื่อฮีโมโกลบินจับกับออกซิเจนจนครบทุกหน่วย หมายความว่า ความอิ่มตัวของออกซิเจนในเลือดเป็น 100% (เปอร์เซ็นต์ความอิ่มตัว = จำนวนฮีโมโกลบินที่จับกับออกซิเจน/จำนวน ฮีโมโกลบินที่มีทั้งหมด x 100)

ในทางกลับกันถ้าร่างกายมีเม็ดเลือดในปริมาณปกติ แต่มีก๊าซบางอย่างไปแย่งจับเม็ดเลือดแทนที่ออกซิเจน ยกตัวอย่างเช่น ก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ ทำให้ความอิ่มตัวของออกซิเจนในเลือดอาจลดลงเหลือ 89% (ตัวเลขสมมุติ) แสดงว่าร่างกายมีออกซิเจนไม่พอใช้

โดยปกติค่าของระดับออกซิเจนในเลือดจะอยู่ที่ 95 เปอร์เซ็นต์ขึ้นไป แต่ถ้าระดับออกซิเจนในเลือดอยู่ต่ำกว่า 95 เปอร์เซ็นต์ ร่างกายจะได้รับออกซิเจนไม่เพียงพอ จนเกิดภาวะพร่องออกซิเจน แต่ถ้าระดับออกซิเจนในเลือดอยู่ต่ำกว่า 90 เปอร์เซ็นต์ อาจส่งผลทำให้เกิดความผิดปกติของร่างกาย หรืออาจเกิดจากความผิดปกติของร่างกายเอง

ดังนั้นเราสามารถนำค่าความอิ่มตัวของออกซิเจนในเลือดไปใช้ในการประเมินสภาพร่างกายเบื้องต้นได้ ซึ่งจะทำให้เข้าใจการเปลี่ยนแปลงของระดับออกซิเจนในเลือดได้ดีขึ้นเมื่อเทียบกับระดับปกติ หรือช่วยให้สามารถเลือกสถานที่ออกกำลังกายที่มีสภาพแวดล้อม ที่ดี มีอากาศถ่ายเท ปราศจากมลพิษทางอากาศที่รบกวนการจับตัวของออกซิเจนกับเม็ดเลือดแดง รวมถึงการที่ต้องขึ้นไปอยู่บนพื้นที่สูงที่มีอากาศเบาบาง ฟังก์ชั่นนี้จะช่วยเตือนเราเพื่อลดความเสี่ยงจากการได้รับออกซิเจนไม่เพียงพอ

แต่ด้วยความซับซ้อนของความอิ่มตัวของออกซิเจนในเลือด และความคลาดเคลื่อนต่าง ๆ จากการวัดความอิ่มตัวของออกซิเจนในเลือดโดยทางอ้อมจากการวัดที่ผิวหนัง เราจึงต้องระมัดระวังเป็นอย่างยิ่งในการนำค่าความอิ่มตัวของออกซิเจนในเลือดไปใช้ในการกำหนดความหนักของการออกกำลังกายเพื่อสุขภาพ หรือการฝึกซ้อมทางการกีฬา