พิทักษ์ “เด็กไทย” ห่างไกลบุหรี่ อีกบทบาท “ครู” ยุคใหม่
‘ครู’ ผู้ขึ้นชื่อว่าเป็นแม่พิมพ์ของชาติ ผู้คอยประสิทธิประสาทวิชา และอบรมสั่งสอนให้ลูกศิษย์ทุกคนเป็นคนดี ตั้งมั่นอยู่ในศีลธรรม
“เครือข่ายครูนักรณรงค์เพื่อการไม่สูบบุหรี่” (Teachers Networking for Smoke-Free Schools) จัดตั้งขึ้นเมื่อปี 2548 โดยมูลนิธิรณรงค์เพื่อการไม่สูบบุหรี่ มีเป้าหมายเพื่อปกป้องนักเรียนจากสิ่งเสพติด โดยเฉพาะบุหรี่ และสร้างแกนนำครูทั่วประเทศ เพื่อทำให้ทุกโรงเรียนเป็นโรงเรียนปลอดบุหรี่
อาจารย์วราภรณ์ หงษ์ดิลกกุล คณะกรรมการส่วนกลาง เครือข่ายครูนักรณรงค์เพื่อการไม่สูบบุหรี่ กล่าวถึงหลักทำงานของเครือข่ายครูฯ ว่า
“เครือข่ายครูฯ จะอบรมตัวแทนคุณครูทั่วประเทศ เพื่อทำให้โรงเรียนที่รับผิดชอบนั้นเป็น โรงเรียนปลอดบุหรี่ โดยมีกระบวนการสร้างทัศนคติ เพื่อให้ครูเห็นความสำคัญของการเป็นโรงเรียนปลดบุหรี่ พร้อมให้แนวทางในการดำเนินงานว่าควรนำกลับไปใช้กับโรงเรียนอย่างไร และกระบวนการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ระหว่างโรงเรียน
โดยใช้กิจกรรมพื้นฐาน 9 กิจกรรมที่ต้องทำ คือ 1) ตั้งคณะทำงานด้านการรณรงค์ป้องกัน แก้ไขปัญหาการสูบบุหรี่ในโรงเรียน 2) ประกาศนโยบาย “โรงเรียนเป็นเขตปลอดบุหรี่ตามกฎหมาย” โดยผู้บริหารสถานศึกษา 3) ติดป้าย “โรงเรียนเป็นเขตปลอดบุหรี่ตามกฎหมาย” ในจุดที่เห็นเด่นชัด 4) ติดสติ๊กเกอร์รณรงค์การไม่สูบบุหรี่ในจุดต่างๆ ของโรงเรียน รวมถึงพาหนะของโรงเรียน 5) ประชาสัมพันธ์นโยบาย “โรงเรียนเป็นเขตปลอดบุหรี่ตามกฎหมาย” ให้รับทราบอย่างทั่วถึงและต่อเนื่อง 6) บูรณาการความรู้เรื่องบุหรี่และสุขภาพ ในรายวิชาต่างๆ และกิจกรรมนอกหลักสูตร 7) ส่งเสริมนักเรียนให้มีส่วนร่วมในกิจกรรม เพื่อโรงเรียนปลอดบุหรี่ 8) ดูแลช่วยเหลือนักเรียนให้เลิกสูบบุหรี่ 9) ขยายผลการรณรงค์การไม่สูบบุหรี่สู่ผู้ปกครอง ของนักเรียนและชุมชนรอบโรงเรียน”
ปัจจุบันมีโรงเรียนปลอดบุหรี่ รวม 482 แห่ง มีครูจากโรงเรียนต่าง ๆ สนใจเข้าร่วมเป็นเครือข่ายกว่า 3,200 คน ครอบคลุมทั้ง 5 ภาค คือ ภาคอีสาน ประกอบด้วยจังหวัดขอนแก่น นครราชสีมา อุบลราชธานี มหาสารคาม ภาคเหนือ ประกอบด้วยจังหวัดเชียงราย เชียงใหม่ พิษณุโลก ภาคตะวันออก ประกอบด้วยจังหวัดชลบุรี ระยอง ภาคใต้ ประกอบด้วยจังหวัดสงขลา สุราษฎร์ธานี ภาคกลาง ประกอบด้วยจังหวัดกรุงเทพมหานคร และนนทบุรี
โดยโรงเรียนที่เข้าร่วมจะได้รับแนวทางและมาตรการจากการถอดบทเรียน ตลอดจนคู่มือและสื่อรณรงค์ที่เครือข่าย
ครูฯ ผลิตขึ้นนำไปใช้ในโรงเรียนตนเอง หลังจากนั้นขยายผลสู่โรงเรียนอื่นๆ ในจังหวัดตัวเองต่อไป ซึ่งขณะนี้กำลังทำโรงเรียนต้นแบบ เพื่อเป็นตัวอย่าง และแนวทางให้คุณครูจากโรงเรียนอื่นๆ สามารถมาดูงาน และกระบวนการทำงาน เพื่อนำไปปรับใช้กับโรงเรียนที่คุณครูรับผิดชอบ
“เครือข่ายครูได้ทุ่มเท เสียสละ และมีความมุ่งมั่นที่จะทำให้โรงเรียนเป็นโรงเรียนปลอดบุหรี่ จนทำให้เครือข่ายครูนักรณรงค์เพื่อการไม่สูบบุหรี่ได้รับโล่รางวัลควบคุมยาสูบแห่งชาติ ประเภทองค์กรดีเด่นด้านการควบคุมยาสูบ จากรัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุขในปี 2556”
คงไม่ใช่เพียงแค่โรงเรียนอย่างเดียวเท่านั้น ที่จะสามารถปกป้องเยาวชนให้พ้นจากบุหรี่ และสารเสพติดอื่นๆ หากแต่ทุกฝ่ายจำเป็นต้องช่วยกัน ประสานความร่วมมือกัน เพื่อให้เป็นสังคมที่ปลอดบุหรี่ ดังเช่นที่หลายๆ ฝ่ายออกมาสนับสนุน (ร่าง) พ.ร.บ.ควบคุมผลิตภัณฑ์ยาสูบฉบับใหม่ เพื่อปกป้องเด็กและเยาวชนไทยจากการเสพติดบุหรี่” อาจารย์วราภรณ์ กล่าวทิ้งท้าย
ร่วมเป็นส่วนหนึ่งในการสนับสนุนผลักดันร่าง พ.ร.บ.ควบคุมผลิตภัณฑ์ยาสูบฉบับใหม่นี้ สามารถร่วมลงชื่อสนับสนุนได้ที่ change.org/tobacco-bill
เรื่องโดย อาภาวรรณ โสภณธรรมรักษ์ team content www.thaihealth.or.th
ภาพประกอบจากเครือข่ายครูนักรณรงค์เพื่อการไม่สูบบุหรี่
