พลังจิตพิชิตเด็กอ้วนในโรงเรียนพื้นที่กทม.
ที่มา: หนังสือพิมพ์เดลินิวส์
ภาพจากหนังสือพิมพ์เดลินิวส์
หยุดโรคอ้วนในเด็กโดยมีโรงเรียนในพื้นที่ กทม.เข้าร่วม 9 แห่ง มีทั้งระดับมัธยมศึกษา และระดับประถมศึกษา
"ในโรงอาหารของโรงเรียนไม่มีการขายอาหารทอด เราคุยกับผู้ประกอบการเช่นไส้กรอกทอดเราให้เปลี่ยนมาเป็นแบบย่างแทน และยังมีทีมหมอจากโรงพยาบาลรามาเข้ามาตรวจเลือด เช็กสุขภาพของเด็ก มีกิจกรรมให้เด็กออกกำลังกายสัปดาห์ละ 3 วัน ครูและ เจ้าหน้าที่มีวันออกกำลังกาย และให้มีการเดิน เรียน โรงเรียนมีลิฟต์นะแต่ให้ใช้บันได รวมทั้งครูด้วยต้องเดิน เทคนิค ๆ ง่ายอีกอย่าง มีเครื่องชั่งน้ำหนัก ตามบันไดจะมีกระจกด้วย เอาชนิดที่ดูแล้วอ้วน ๆ เด็กเห็นตัวเองในกระจกบ่อย ๆ จึงอยากเปลี่ยนรูปร่าง" อำนวย พุทธมี ผู้อำนวยการโรงเรียนพญาไท บอกเล่าในเวทีสัมมนาวิชาการผู้นำสุขภาพ 4.0 ที่ รร.เอเซีย หลังเข้าร่วม โครงการเปิดช่องทางแหล่งเรียนรู้เด็กไทยดูดี สู่ชุมชน มีวัตถุประสงค์เพื่อหยุดโรคอ้วนในเด็ก ซึ่งสนับสนุนโดย สำนักงานกองทุนสนับ สนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) มาตั้งแต่ปี 2557 โรงเรียนพญาไท โดยมีโรงเรียนในพื้นที่ กทม.เข้าร่วม 9 แห่ง มีทั้งระดับมัธยมศึกษา และระดับประถมศึกษา
ศ.พญ.ชุติมา ศิริกุลชยานนท์ ประธานโครงการเด็กไทยดูดี มีพลานามัย ภาควิชาเวชศาสตร์ป้องกันและสังคมวิทยา วิทยาลัยแพทยศาสตร์ ม.มหิดล กล่าวว่า จากการดำเนินการสำรวจในเครือข่ายโรงเรียนภาครัฐสังกัด สพฐ.กรุงเทพมหานคร 5 โรงเรียนในปี 2558 พบว่าเด็กนักเรียนเป็นโรคอ้วนร้อยละ 21 ขณะที่ทั้งประเทศอยู่ที่ ร้อยละ 12 เด็กอ้วนเหล่านี้มีไขมันในเลือดสูงร้อยละ 66 ความดันโลหิตสูง ร้อยละ 30 พบน้ำตาลในเลือดระดับเสี่ยงต่อโรคเบาหวาน และลักษณะปื้นดำที่คอเป็นสัญญาณเตือนถึงโรคเบาหวานร้อยละ 10
ล่าสุดเพื่อสร้างความตระหนักและความเข้าใจในการลดอ้วนในเด็ก นร.โครงการเปิดช่องทางแหล่งเรียนรู้เด็กไทยดูดี สู่ชุมชน จึงได้จัดเวทีสัมมนาวิชาการผู้นำสุขภาพ 4.0 ขึ้น เพื่อให้ครูและเครือข่ายผู้ปกครองเกิดความตระหนักเรื่องโรคอ้วน ผศ.พญ.หทัยกาญจน์ นิมิตรพงษ์ แพทย์ผู้เชี่ยวชาญระบบต่อมไร้ท่อ รพ.รามาฯ ให้ข้อมูลผลร้ายต่อร่างกายเมื่อเด็กอ้วน จะมีปัญหาปวดหลัง ข้ออักเสบ มีความเสี่ยงต่อการเป็นมะเร็งหลอดอาหาร ถุงน้ำดี ไต มีบุตรยาก เป็นต้น ซึ่งองค์การอนามัยโลกระบุว่ามะเร็งมีความเสี่ยงชัดเจน และเมื่อโตเป็นผู้ใหญ่มีความเสี่ยงต่อเป็นโรคอ้วนอีก โดยพบว่าเด็กที่อายุต่ำกว่า 18 ปีเป็นโรคเบาหวานมากขึ้นคิดเป็นร้อยละ 3 โดยเป็นชนิดที่ 1 ร้อยละ 80 และชนิดที่ 2 หรือชนิดดื้ออินซูลินหมายความว่า ความสามารถในการนำน้ำตาลไปใช้ในกระแสเลือดได้น้อยที่สุด ซึ่งเป็นอัตราการเกิดเท่ากับผู้ใหญ่
ด้าน พญ.อัมพร เบญจพลพิทักษ์ ผอ.สถาบันราชานุกูล กล่าวในหัวข้อ พลังจิต พิชิตอ้วน ในเวทีสัมมนาดังกล่าวว่า วิธีการใช้คำสั่งห้ามบริโภคขนมขบเคี้ยว หรือน้ำอัดลม อาหารฟาสต์ฟู้ด ที่นำไปสู่โรคอ้วน ไม่ได้ผลอย่างยั่งยืน เด็กแต่ละวัยต้องใช้กิจกรรมและรูปแบบที่แตกต่างกันเพราะถึงแม้จะมีการควบคุมเรื่องอาหารในรั้วโรงเรียน แต่เมื่อออกจากโรงเรียนเด็กหาอาหารที่ก่อให้เกิดโรคอ้วนได้ง่ายมาก ตัวอย่างเช่นเด็กเล็กในวัยอนุบาลระบบสมองยังไม่ได้พัฒนาเรื่องการควบคุมอารมณ์ความอยาก ดังนั้นผู้ปกครองอย่าดุหรือห้าม แต่อาจใช้วิธีให้เด็กชิมก่อน เมื่อเด็กชิมแล้วค่อยอธิบาย ว่าเบื้องหลังความอร่อยนั้นมีโทษอย่างไร อาจทำเป็นข้อตกลงแล้วให้บริโภควันนี้เพียงเล็กน้อย ในวันถัดไปจึงจะบริโภคได้ ขณะเดียวกันนำผลไม้มาให้เด็กทาน ซึ่งจะค่อย ๆ ฝึกด้านวินัย หากเด็กร้องหรือดื้อยืนยันที่จะกินขนมให้ได้พ่อแม่ต้องใจแข็งและค่อย ๆ พูดให้เขาหยุดสงบสติอารมณ์ก่อนแล้วมาคุยกัน"การห้ามหรือขู่เด็กไม่ให้กินอย่างโน้นอย่างนี้ได้ผลเป็นครั้งคราวเท่านั้นและการลดความอ้วนในเด็กให้ได้ต้องทำให้เด็กเกิดวินัยในตัวอย่างลึกซึ้ง ซึ่งมาจากตัวเด็กเอง" พญ.อัมพร ยืนยัน
ขณะที่กลุ่มเด็กวัยรุ่น จะต้องใช้วิธีเพื่อนช่วยเพื่อนจับคู่เป็นบัดดี้ ให้คนที่มีวินัยช่วยดูแลเพื่อนที่ไม่มีวินัยในการกิน เพราะในทางจิตวิทยาเด็กในกลุ่มนี้ต้องการยอมรับในกลุ่มเพื่อนฝูง รวมทั้งให้เด็กร่วมด้วยช่วยกันกำหนดกลยุทธ์ ที่จะลดความอ้วน การเปลี่ยนแปลงสภาพแวดล้อมในโรงเรียน ให้กลุ่มเพื่อนช่วยปรับตารางในการกิน เป็นต้น
ปัญหาหยุดอ้วนในเด็กลำพังพลังจากโรงเรียนอาจไม่ได้ผล ผู้ปกครองต้องมีส่วนร่วมด้วย โมเดลการทำงานโรคอ้วนในเด็กของ รร.พญาไทในวันปฐมนิเทศ หรือวันพบผู้ปกครองโรงเรียนจะเปิดวิดีโอพรีเซนเตชั่นของภัยร้ายของโรคอ้วนในเด็ก และแนะนำวิธีเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมหากปล่อยให้ลูกอ้วนเท่ากับสร้างผู้ใหญ่ร่างกายเต็มไปด้วยโรคในอนาคต.
