ปลูกฝังทักษะสมองเพื่อประสบความสำเร็จในอนาคต
ที่มา : หนังสือพิมพ์สยามรัฐ
แฟ้มภาพ
ความรู้เกิดขึ้นทุกวินาที การปลูกฝังการเรียนรู้ในเด็กสิ่งสำคัญคือการฝึกให้มี "ทักษะ"
จากการสำรวจความคิดเห็นของนายจ้าง13.5ล้านคนทั่วโลก ของเวทีเศรษฐกิจโลก พบว่า5ทักษะที่กำลังเป็นที่ต้องการของตลาดแรงงานโลกในปี2020ประกอบด้วยทักษะการแก้ไขปัญหาที่ซับซ้อนการคิดวิเคราะห์ ความคิด สร้างสรรค์ การจัดการบุคคล และการทำงานร่วมกันเป็นทีม
คำถามที่ตามมาคือ จะเตรียมความพร้อมกำลังคนของประเทศอย่างไรให้มีทักษะที่สำคัญเหล่านี้?
ทักษะสมองเพื่อชีวิตที่สำเร็จ หรือExecutive Functions(EF)เป็นการทำงานของสมองส่วนหน้าที่ ทำให้ "คิดเป็น ทำงานเป็น เรียนรู้เป็น แก้ไขปัญหาเป็น อยู่ร่วมกับผู้อื่นเป็น และหาความสุขเป็น" ที่ต้องปลูกฝังตั้งแต่วัยเด็ก
EFยังช่วยให้คิดอย่างมีเหตุผล สามารถแก้ปัญหาต่างๆ ได้ รวมทั้งนำสู่การยับยั้งชั่งใจ กำกับอารมณ์และพฤติกรรมตนเองได้ วางแผนการทำงานเป็นมุ่งมั่นจดจ่อ สามารถใช้ประสบการณ์ในอดีตมาเชื่อมโยงกับสถานการณ์ที่เกิดขึ้นในปัจจุบันและคาดการณ์ผลในอนาคตได้ มีความสามารถในการจัดการกับงานหลายๆอย่างได้อย่างลุล่วง จัดลำดับงานเป็นขั้นตอน ซึ่งทักษะทางสมองเหล่านี้แม้จะเป็นศักยภาพที่มนุษย์ทุกคนมีมาแต่กำเนิดแต่ต้องได้รับการฝึกฝนตั้งแต่วัยเด็กจนถึงวัยผู้ใหญ่ตอนต้น 25 ปี จนกลายเป็นทักษะทางสมอง และพัฒนาเป็นบุคลิกภาพแห่งความสำเร็จไปตลอดชีวิต
งานวิจัยจำนวนมากชี้ว่า การฝึกฝนทักษะสมองเพื่อชีวิตที่สำเร็จจะมีอัตราการเติบโตได้ดีที่ สุดในช่วง3-6ปี เพราะถือเป็นหน้าต่างแห่งโอกาสของการเรียนรู้หรือ Windows of Opportunity ซึ่งเป็นช่วงเวลาที่สมองเปิดรับการเรียนรู้ได้ดีที่สุด เมื่อเด็กได้รับโอกาสในการพัฒนา และฝึกฝนทักษะทางสมองจะส่งผลให้มีความจำที่ดี รู้จักคิดวิเคราะห์วางแผนอย่างเป็นระบบลงมือทำงานได้และจัดการจนสำเร็จ ตามกำหนด นำสิ่งที่เคยเรียนรู้มาก่อนมาใช้ในการทำงานหรือกิจกรรมใหม่ได้ สามารถปรับความคิด ไม่ยึดติดตายตัวและอาจพัฒนาถึงขั้นมีความคิดสร้างสรรค์ คิดนอกกรอบได้ รู้จักยับยั้งควบคุมตนเอง มีความอดทนจนนำไปสู่ความสำเร็จ ซึ่งถือเป็นการวางรากฐานของการเป็นคนที่มีคุณภาพและรับผิดชอบต่อสังคม
ในทางกลับกันหากทักษะเหล่านี้อ่อนแอสะท้อนได้จากการเป็นคนที่ควบคุมอารมณ์ไม่อยู่ ทำงานร่วมกับผู้อื่นได้ยาก ทำงานไม่สัมฤทธิ์ผล ขาดความสามารถในการคิดวิเคราะห์ แก้ไขปัญหา
ผู้ที่ไม่ได้รับการปลูกฝังทักษะสมองมาตั้งแต่ต้น มีความเสี่ยงต่อการติดยาเสพติดเพราะขาดวิจารณญาณและการยับยั้งชั่งใจ ซึ่งจากการศึกษาภาพถ่ายทางสมองแสดงให้เห็นว่ามีความบกพร่องในการทำงานของสมองส่วนหน้าของผู้ติดยาเสพติดทำให้ไม่สามารถยับยั้งความคิดและการกระทำ พาตัวเองเข้าไปอยู่ในสถานการณ์เสี่ยง การทดลอง รวมทั้งกลับไปใช้ใหม่ทักษะทางสมองเพื่อชีวิตที่สำเร็จสร้างได้ไม่ยาก
พื้นฐานแรกที่สำคัญที่สุดคือการสร้างความผูกพันและไว้วางใจให้เกิดขึ้นในใจเด็ก หากเด็กไว้วางใจว่าเขาปลอดภัยในความดูแลของผู้ใหญ่ ไม่ว่าจะเป็นพ่อแม่ ผู้ปกครอง หรือครูของเขา จะทำให้เขามีสภาวะที่พร้อมต่อการพัฒนาการดูแลสุขภาพ ทางกายของสมอง ให้แข็งแรงด้วยการกินอิ่ม นอนหลับ ให้เพียงพอ ได้ออกกำลังกายสม่ำเสมอล้วนมีส่วนในการสร้างความแข็งแรง ทางกายภาพให้กับสมองเพื่อเป็นฐานที่ดีในการทำงานของความคิด ความรู้สึกหรือการกระทำของเด็กต่อไป โดยเฉพาะการนอนที่เพียงพอ และการออกกำลังกายกลางแจ้งอย่างสม่ำเสมอจะช่วยให้มีการจดจ่อใส่ใจได้ดีขึ้น
นอกจากนี้การสร้างสภาพแวดล้อมที่เหมาะสมทั้งสถานที่บ้านและโรงเรียนให้มีความเป็นระเบียบ ร่มเย็นให้ความสุขและกระตุ้นการเรียนรู้รวมถึงการมีกิจวัตรประจำวันสม่ำเสมอ การมีกติกาที่เด็กมีส่วนร่วมและปฏิบัติอย่างเสมอต้นเสมอปลาย ตลอดจนการได้รับประสบการณ์การเรี ยนรู้ที่หลากหลายโดยเฉพาะการเรียนรู้ด้วยการลงมือทำ จะช่วยให้เด็กมีโอกาสฝึกคิดด้วย ตนเอง ฝึกสังเกต คิดวางแผน แก้ไขปัญหาจากการได้ลงมือปฏิบัติ
EF Symposium 2016:ปลูกฝังทักษะสมอง บ่มเพาะเด็กไทยยุค4.0 เวทีแลกเปลี่ยนความรู้ในการพัฒนาทักษะสมอง เพื่อชีวิตที่สำเร็จจัดขึ้นระหว่างวันที่19-20พ.ย. ที่ศูนย์การประชุมอิมแพ็คฟอรั่ม เมืองทองธานี ภายใต้แนวคิด "EF-รู้-เข้าใจ-นำไปใช้" โดยมีผู้เชี่ยวชาญทั้งในประเทศและต่างประเทศมาร่วมให้ความรู้ เพื่อเท่าทันการพัฒนาความรู้ด้านทักษะทางสมองของเด็กในระดับโลกรวมทั้งห้องฝึกปฏิบัติการซึ่งเหมาะสำหรับครู ผู้ดูแลเด็ก บุคลากรทางการศึกษา และพ่อแม่ผู้ปกครอง เพื่อประยุกต์ความรู้EFลงสู่การปฏิบัติอย่างเป็นรูปธรรม จัดโดยเครือข่ายThailand EF Partnership ประกอบด้วย สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) สำนักงานคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามยาเสพติด ศูนย์ประสาทวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดลสถาบันรักลูก เลิร์นนิ่งกรุ๊ป สมาคมอนุบาลศึกษาแห่งประเทศไทยและสมาคมผู้จัดพิมพ์และจัดจำหน่ายหนังสือแห่งประเทศไทย
