บำบัดสุขภาพ ด้วยสมุนไพรตามธาตุเจ้าเรือน

ที่มา: หนังสือพิมพ์ไทยโพสต์

ภาพประกอบจากแฟ้มภาพ

แฟ้มภาพ

การรับประทานอาหารตามธาตุเจ้าเรือน หรือการรับประทานตามเดือนเกิด เป็นศาสตร์และศิลป์แห่งการรักษาสุขภาพผ่านการปรุงและรับประทานอาหารด้วยพืชสมุนไพรที่มีอยู่ในท้องถิ่น

โดยสมุนไพรถือเป็นสิ่งที่ช่วยบำรุงร่างกาย และรักษาอาหารหรือโรคต่างๆ ที่ถูกกล่าวขานมาช้านาน มีประโยชน์ต่อทุกเพศทุกวัย แม้แต่ผู้สูงอายุเอง ซึ่งตามทฤษฎีการแพทย์แผนไทยได้กล่าวไว้ว่า ร่างกายของคนหรือทุกสรรพสิ่งล้วนประกอบขึ้นด้วยธาตุต่างๆ อาทิ ธาตุดิน ธาตุน้ำ ธาตุลม และธาตุไฟ เมื่อธาตุทั้งสี่ในร่างกายสมดุล บุคคลจะไม่ค่อยเจ็บป่วย หากขาดความสมดุลมักจะเกิดความเจ็บป่วยด้วยโรคที่เกิดจากจุดอ่อนด้านสุขภาพของแต่ละคนตามเรือนธาตุ

ดังนั้นเพื่อเป็นการป้องกันปัญหาความเจ็บป่วยที่อาจเกิดขึ้น ศูนย์เรียนรู้สุขภาวะ สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) จึงจัด กิจกรรม "สมุนไพร (ธรรมชาติ) สมุนไพรบำบัด" ให้มาเรียนรู้เทคนิคการบรรเทาและรักษาอาการเจ็บป่วยเบื้องต้นจากโรคต่างๆ ด้วย "สมุนไพรบำบัด" และศาสตร์การดูแลสุขภาพ โดยใช้สมุนไพรตามธาตุเจ้าเรือนช่วยให้ร่างกายฟื้นฟูด้วยตัวเองตามธรรมชาติ

รศ.พร้อมจิต ศรลัมพ์ อาจารย์ประจำภาควิชาเภสัชพฤกษศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล กล่าวว่า ในแต่ละบุคคลนั้นจะมีธาตุเจ้าเรือนหลัก ซึ่งเป็นธาตุเจ้าเรือนที่เด่นที่สุดอยู่ และจะส่งผลแสดงออกมาทั้งในทางรูปร่าง อารมณ์ ความรู้สึกนึกคิด ถ้าหากธาตุต่างๆ ในร่างกายอยู่ในสภาวะสมดุลก็จะไม่มีอาการเจ็บป่วย ซึ่งการมองธาตุเป็นภาพใหญ่มี 3 ประเภท นั่นก็คือ "ตรีธาตุ" ประกอบด้วย ปิตตะ (ธาตุไฟ) วาตะ (ธาตุลม) กผะ (ธาตุน้ำและธาตุดิน) และในบางคนอาจจะมีลักษณะเป็นธาตุผสมกัน

ปิตตะ (ธาตุไฟ) มีคุณสมบัติร้อน เผาผลาญ เข้มข้น รุนแรง มีกลิ่นแรงโดยลักษณะทั่วไป น้ำหนักปานกลาง หิวเก่ง กินจุ แต่ควบคุมน้ำหนักได้ เป็นผื่นง่าย ขี้ร้อน เหงื่อมาก โรคประจำตัวคือ ร้อนใน แผลในปาก โรคกระเพาะอาหาร ท้องเสีย ความดันโลหิตสูง ผื่นแพ้ อักเสบ และแสบคัน รสอาหารที่เหมาะสมคือ ขม เย็น หวาน และจืดเย็น ผักสมุนไพรที่เหมาะกับธาตุ ได้แก่ ผักบุ้ง ตำลึง ผักกระเฉด ผักกระลัง สายบัว ผักกาดจีน ผักกาดนา ผักกาดนกเขา มะระ ผักปรัง มะรุม มะเขือยาว ผักหนาม ยอดมันเทศ กระเจี๊ยบมอญ สะเดา ยอดฝักทอง หยวกกล้วย หม่อน มะเขือขาว กุยช่าย

วาตะ (ธาตุลม) มีคุณสมบัติแห้งเย็น เบา เคลื่อนไหวหยาบ ลักษณะทั่วไป รูปร่างผอม น้ำหนักน้อย ผิวแห้ง มักท้องผูกง่าย ไม่ชอบอยู่นิ่ง ทำอะไรเร็ว ช่างพูด เหงื่อออกน้อย หลับยาก ไม่สนิท ฝันบ่อย โรคประจำตัวคือ ท้องผูก ท้องอืด หอบหืด ติดเชื้อที่ผิวหนังง่าย ปวดข้อ โรคระบบประสาท เครียดง่าย และนอนไม่หลับ รสอาหารที่เหมาะสมคือ เผ็ดร้อน เปรี้ยว เค็ม หวาน ผักสมุนไพรที่เหมาะกับธาตุ ได้แก่ ขิง ข่า ตะไคร้ กระชาย พริกไทย โหระพา กะทือ ดอกกระเจียว ขมิ้นชัน ผักคราด ช้าพลู ผักไผ่ พริกขี้หนู สะระแหน่ หูเสือ ผักแขยง ผักชีลาว ผักชีล้อม ยี่หร่า สมอไทย กานพลู

กผะ (ธาตุน้ำและธาตุดิน) มีคุณสมบัติหนัก เย็น มัน ชุ่มชื่น นิ่งและมั่นคง ลักษณะทั่วไป น้ำหนักตัวมาก อ้วนง่าย หิวบ่อย ผิวขาวนุ่ม ซีด โรคประจำตัวคือ โรคอ้วน น้ำมูกไหล ไอมีเสมหะ ความดันและไขมันโลหิตสูง รสอาหารที่เหมาะสมคือ เผ็ดร้อน ขม ฝาด หลีกเลี่ยงรสมัน ผักสมุนไพรที่เหมาะกับธาตุ ได้แก่ ผักกระโดน กล้วยดิบ ขี้เหล็ก ยอดมะยม สมอ กระถิน กระโดนบก กระโดนน้ำ ผักหวาน ขนุนอ่อน สะตอ ผักโขม โสน ขจร ผักเซียงดา ลูกเนียงนก บวบเหลี่ยม บวบงู บวบหอม

โดยสมุนไพรจะเข้าไปจัดการกับอนุมูลอิสระและเพิ่มปริมาณเม็ดเลือดขาวมากขึ้น สมุนไพรจึงช่วยป้องกันโรคได้ดี ซึ่งหลักการของการแพทย์แผนไทย ประกอบด้วย 1.การป้องกันโรคและเสริมสุขภาพ 2.รักษาสมดุล ของร่างกายและจิตใจ 3.ค้นหาความเสี่ยงหรือ  ต้นเหตุที่จะเกิดโรค และ 4.ป้องกันไม่ให้เกิดขึ้นหรือเกิดขึ้นน้อยที่สุด

"นอกจากนี้ อาการหรือความเจ็บป่วยต่างๆ นั้นสามารถหายได้ด้วยสมุนไพรใกล้ตัว เช่น โรคเกี่ยวกับระบบทางเดินหายใจ เช่น ไข้หวัด ไข้หวัดใหญ่ ซึ่งเกิดจากเชื้อไวรัส โดยสมุนไพรที่นิยมใช้กันมากคือ "ฟ้าทะลายโจร" เพราะมีสรรพคุณช่วยกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกัน และเพิ่มปริมาณเม็ดเลือดขาวในร่างกาย ส่วนใครที่มักมีอาการท้องอืด ท้องเฟ้อ จุกเสียด "ขมิ้นชัน" มีสรรพคุณรักษาอาการเหล่านี้ โดยใช้เหง้าขมิ้น ล้างให้สะอาด หั่นเป็นชิ้นบางๆ ตากแดดจัด 1-2 วัน บดให้ละเอียด ผสมกับน้ำผึ้ง ปั้นเป็นเม็ด กินครั้งละ 2-3 เม็ด วันละ 3-4 ครั้ง หลังอาหารและก่อนนอน" รศ.พร้อมจิตกล่าว

ด้านผู้เข้าร่วมกิจกรรม ไก่-ศศิธร ไทรสาคาร อายุ 43 ปี พนักงานออฟฟิศ เผยว่า ปกติตนเองสุขภาพไม่ค่อยดี ป่วยบ่อย พอทราบว่าสมุนไพรสามารถนำมารักษาโรคได้ จึงจะนำความรู้ไปปฏิบัติตามที่บ้านบ้าง ในการเลือกกินอาหารตามกลุ่มธาตุเจ้าเรือนเพื่อปรับสมดุลให้แก่ร่างกาย

ส่วน นพ-ภัทรภร สิริบุญญาภักดี อายุ 46 ปี แม่บ้าน เผยว่า เราได้รับความรู้เพิ่มเติมเยอะมาก ซึ่งโดยส่วนตัวเป็นคนที่ใช้สมุนไพรในการรักษาโรคอยู่แล้ว เช่น ฟ้าทะลายโจร ขมิ้นชัน ตรีผลา ซึ่งสามารถเอาไปปรับใช้ทั้งการนำสมุนไพรมารับประทานเป็นเมนูอาหารต่างๆ ได้อีกด้วย

นอกจากการทานอาหารที่มีประโยชน์แล้ว การหาสมุนไพรมาทานบำรุงร่างกายและช่วยรักษาโรคบางชนิด ก็ช่วยให้ร่างกายมีภูมิต้านทาน และการสร้างเสริมสุขภาพเริ่มที่ตัวเรา เริ่มได้เลย ไม่ต้องรอให้แก่ ไม่ต้องรอให้ป่วย เพื่อให้เรามีสุขภาพที่สมบูรณ์แข็งแรง.