“บัวขาว” นำร่อง บูรณาการแผนที่สุขภาพ

ขยายเครือข่ายพื้นที่ดีรอบโรงเรียน

 

โรงเรียนบัวขาว อำเภอกุฉินารายณ์ จังหวัดกาฬสินธุ์ หนึ่งในโรงเรียนจากภาคอีสาน ได้เข้าร่วมโครงการแผนที่สุขภาพฯ ตั้งแต่ปีที่ 1 ถึงปัจจุบัน เข้าร่วมสานต่อโครงการปีที่ 2 นับได้ว่า โรงเรียนบัวขาวเป็นรุ่นพี่แถวหน้าของโครงการแผนที่สุขภาพฯ และกำลังส่งไม้ต่อให้กับเพื่อนๆอีกหลายโรงเรียนร่วมกันเดินหน้าสร้างพื้นที่ดี ลดพื้นที่เสี่ยง ในอำเภอกุฉินารายณ์

 

โครงการแผนที่สุขภาพฯ บริหารโดย สมาคมผู้บำเพ็ญประโยชน์แห่งประเทศไทย ในพระบรมราชูปถัมภ์  ได้รับการสนับสนุนจาก สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) เริ่มเมื่อปี 2549 โดยจัดกิจกรรมอบรมเชิงปฏิบัติการแก่ครูและนักเรียนแกนนำ จนกระทั่งมีการขยายผลสู่โครงการแผนที่สุขภาพปีที่ 2 คนธรรมดา…ทำงานใหญ่ได้   ปัจจุบันมีโรงเรียน ที่กำลังสำรวจพื้นที่รอบโรงเรียน มากกว่า 120 โรงเรียน ในทุกภาคของประเทศ

 

ความโดดเด่นที่น่าจับตามอง ของโรงเรียนบัวขาว นั้นไม่ใช่สิ่งไกลตัวเลย แต่เกิดจากข้อต่อสำคัญคือ ความร่วมมือของครูและนักเรียนแกนนำ ที่ร่วมอบรม ร่วมคิดและร่วมทำ ตั้งแต่ต้นจนสิ้นสุดโครงการ

 

ทั้งนี้ ครูผู้เป็นหัวหน้าหมวดกิจกรรมผู้บำเพ็ญประโยชน์สนับสนุนให้เด็กนักเรียนได้มีโอกาสทำกิจกรรมจากโรงเรียน…สู่ชุมชน  โดยผ่านการเรียนการสอนจากแผนกิจกรรมพัฒนาผู้เรียน ผลจากกระบวนการเรียนรู้และการมีส่วนร่วมของครูและนักเรียน ได้บ่มเพาะนักเรียนแกนนำจากรุ่นพี่สู่รุ่นน้อง และยังขยายกิจกรรมสำรวจพื้นที่ดี พื้นที่เสี่ยง ไปยังโรงเรียนข้างเคียง ตั้งแต่ระดับประถม ถึงมัธยม ทั่วพื้นที่อำเภอกุฉินารายณ์

 

สุภลักษณ์  สุดาทิพย์ ผู้ฝึกผู้บำเพ็ญประโยชน์ โรงเรียนบัวขาว และผู้ประสานงานโครงการแผนที่สุขภาพฯภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ให้เหตุผลในการสนับสนุนครูหัวหน้าหมวดผู้บำเพ็ญประโยชน์ เข้าร่วมโครงการนี้ว่า การที่เด็กๆได้เดินสำรวจพื้นที่รอบโรงเรียน และจัดทำแผนที่สุขภาพนั้นเป็น กิจกรรมที่แปลกใหม่ ฝึกทักษะการแยกแยะพื้นที่ดี พื้นที่เสี่ยง ซึ่งสอดคล้องกับ หน้าที่ของผู้บำเพ็ญประโยชน์ เป็นการทำกิจกรรมที่เป็นประโยชน์ต่อสังคม ดังนั้น จึงสามารถนำแนวคิดและกระบวนการจากโครงการมาปรับประยุกต์และบูรณาการแผนการสอน ให้แก่นักเรียนผู้บำเพ็ญประโยชน์ ในโรงเรียนบัวขาวได้

 

            ด้าน ชุตินันท์  ภูนาคพันธ์ หัวหน้ากิจกรรมผู้บำเพ็ญประโยชน์และครูที่ปรึกษาโครงการแผนที่สุขภาพฯโรงเรียนบัวขาว กล่าวว่า ประสบการณ์จากโครงการแผนที่สุขภาพฯ ที่ผ่านมา สร้างการกระตุ้นเตือนเด็กๆ ให้เกิดทักษะการสำรวจ การสังเกต จัดทำแผนที่สุขภาพรอบโรงเรียนบัวขาว ทั้งเด็กทั้งครู ลงมือทำกิจกรรมร่วมกับชุมชน เพิ่มพื้นที่ดี ลดพื้นที่เสี่ยงรอบโรงเรียนด้วยกิจกรรมที่เข้าใจง่ายและยังสร้างสัมพันธ์ที่ดีกับคนในชุมชน ได้แก่ ร่วมกับชาวบ้านปรับภูมิทัศน์ปลูกต้นไม้ ทำความสะอาด ในวัดสามัคคีธรรมบัวขาว วัดบูรพาเทพนิมิต นอกจากนี้ เด็กๆได้ตระหนักถึงพฤติกรรมที่ล่อแหลมของเยาวชนที่ใช้พื้นที่สาธารณะในทางที่ผิด จนกลายเป็นพื้นที่กึ่งดีกึ่งเสี่ยง เช่น สวนสาธารณะเลิงซิว เป็นแหล่งมั่วสุม จึงแจ้งให้แก่ผู้ใหญ่ในชุมชนให้ร่วมเป็นหูเป็นตา

 

ในปีการศึกษา 2552 นี้ หมวดผู้บำเพ็ญประโยชน์ได้ปรับโครงการแผนที่สุขภาพเข้าสู่ระบบการเรียนการสอนในกิจกรรมพัฒนาผู้เรียน ผู้บำเพ็ญประโยชน์รุ่นใหญ่ ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่4 และ 5 โปรแกรมการบำเพ็ญประโยชน์ มีสาระสำคัญ คือ ศึกษาข้อมูลของชุมชนรอบโรงเรียน เป็นสิ่งที่สมาชิกผู้บำเพ็ญประโยชน์ควรรู้จัก เพื่อเป็นแนวทางในการหาทางพัฒนาชุมชนให้น่าอยู่ยิ่งขึ้นตามศักยภาพที่สมาชิกจะสามารถทำได้

 

            โดยมีจุดประสงค์การเรียนรู้ เพื่อให้สมาชิกรู้และเข้าใจความหมายของแผนที่สุขภาพ, พื้นที่ดีและพื้นที่เสี่ยงวางแผนและดำเนินการสำรวจชุมชนรอบโรงเรียนในรัศมีประมาณ 1 กิโลเมตรได้ สามารถสำรวจข้อมูลพื้นฐานด้านเศรษฐกิจ สิ่งแวดล้อม สังคม และสุขภาพของประชาชนในชุมชน ตลอดจนจัดทำแผนที่แสดงพื้นที่ดีและพื้นที่เสี่ยงจากผลการสำรวจชุมชนได้และสามารถเสนอแนวทางการเพิ่มพื้นที่ดีปรับปรุงพื้นที่เสี่ยงได้

 

“ขยับทีละก้าว เดินเท้าทีละคู่ เพิ่มพื้นที่ดี ลดพื้นที่เสี่ยง จากโรงเรียนสู่ชุมชน จากตำบลสู่อำเภอ” นี่อาจไม่ใช่สูตรสำเร็จ แต่เป็นเคล็ด (ไม่) ลับ ที่ทำให้โรงเรียนบัวขาว เป็นหนึ่งในแบบอย่างความพยายามจากคนตัวเล็ก…แต่ทำงานใหญ่เพื่อสังคมได้

 

 

 

 

 

 

 

 

ที่มา : สมาคมผู้บำเพ็ญประโยชน์แห่งประเทศไทย

 

 

update 28-10-52

อัพเดทเนื้อหาโดย : อารยา สิงห์สวัสดิ์