‘ชาวบ้านน้ำใส’ ร่วมใจสร้างชุมชนน่าอยู่

ที่มา : เว็บไซต์แนวหน้า 

ภาพประกอบจากแฟ้มภาพ

รวมพลัง ‘ชาวบ้านน้ำใส’ ร่วมใจสร้างชุมชนน่าอยู่ พัฒนากระบวนการ ‘จัดการขยะ’ สร้างสุขภาวะที่ยั่งยืน

สมาชิกชุมชนบ้านน้ำใส หมู่ 7 ตำบลอินคีรีอำเภอพรหมคีรี จังหวัดนครศรีธรรมราช กำลังเผชิญกับปัญหาขยะอย่างหนัก เนื่องจากในพื้นที่มีบ่อทรายของเอกชนที่ขุดขายไปแล้วปล่อยให้ทิ้งร้างมีจำนวนมากถึง 15 บ่อ หนึ่งในนั้นบ่อทรายขนาดใหญ่เนื้อที่ 50 ไร่ ซึ่งปัจจุบันกลายเป็นที่รับน้ำและเป็นแหล่งจับสัตว์น้ำของคนในชุมชน แต่บ่อทรายเหล่านี้มีขยะตกค้างจากการไหลบ่าของน้ำที่พัดพาขยะมา มีปริมาณปีละ 1-2 ตัน

นอกจากนี้ การปล่อยให้ชาวบ้านนำสิ่งของวัสดุต่างๆ มาถมทิ้งในบ่อน้ำเพื่อให้ได้พื้นที่กลับมาใช้ประโยชน์ ส่งผลให้เกิดปัญหาต่อสภาพแวดล้อม มีทัศนียภาพไม่น่ามอง และมีขยะอันตรายปะปนอยู่ด้วย เสี่ยงต่อการเกิดปัญหาสุขภาวะในชุมชน แกนนำชุมชน หมาน เจ๊ะหมัด กรรมการมัสยิดบ้านน้ำใส จึงชักชวนชาวบ้านลุกขึ้นมาแก้ไขปัญหา ด้วยการดำเนินโครงการ “การจัดการขยะในชุมชนบ้านน้ำใส” เพื่อทำชุมชนแห่งนี้ให้กลับมาน่าอยู่อีกครั้ง ภายใต้การสนับสนุนของสำนักสร้างสรรค์และนวัตกรรมสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.)

แกนนำหมู่บ้าน เล่าว่า หมู่บ้านน้ำใสเป็นชุมชนผสมผสาน 2 ศาสนา มีชาวไทยมุสลิมร้อยละ 70 อีกร้อยละ 30 เป็นชาวไทยพุทธ อาศัยอยู่อย่างสงบสุขเกื้อกูลกันดี มีการรวมตัวเป็นกลุ่มดำเนินกิจกรรมต่างๆ มากกว่า 10 กลุ่ม สมาชิกชุมชนมีฐานะค่อนข้างยากจน ประกอบอาชีพเกษตรทำสวนยางพารา ทำนาและรับจ้าง

ในหมู่บ้านมีปราชญ์ท้องถิ่นและศิลปินพื้นบ้านอยู่หลายคน ทั้งหนังตะลุง เพลงบอก มโนราห์ นับว่าเป็นต้นทุนทางสังคมและวัฒนธรรมที่ดีของหมู่บ้าน แต่ขณะเดียวกันก็มีบ่อทรายร้างของเอกชนหลายแห่ง บ่อที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในปัจจุบันเป็นที่รับน้ำและเป็นแหล่งทำประมง มีทัศนียภาพที่สวยงาม แต่ยังมีขยะอีกจำนวนมากที่ยังไม่สามารถกำจัดได้หมดและเห็นว่าหากได้รับการพัฒนาให้มีสภาพแวดล้อมที่ดีจะเป็นพื้นที่ที่ใช้ประโยชน์ร่วมกันได้

แกนนำชุมชนจึงได้ทำหนังสือขออนุญาตใช้พื้นที่จากเจ้าของบ่อ และสร้างกระบวนการเรียนรู้การคัดแยกขยะให้แก่สมาชิกชุมชนได้ตระหนักถึงปัญหาขยะที่จะส่งผลต่อสุขภาวะ จนชุมชนให้การตอบรับและตื่นตัวมากขึ้น เห็นปัญหาที่เกิดขึ้นร่วมกันวางแผนจัดการปัญหาขยะให้เบาบางลง

ซึ่งแกนนำชุมชน ยังกล่าวต่ออีกด้วยว่า ถ้าหากชุมชนของเราสามารถพัฒนาบ่อทรายร้างให้มีความสะอาดร่มรื่นไม่มีขยะ นำเอาสินค้าในชุมชน จุดเด่นต่างๆ ที่มีอยู่มาจำหน่าย จะช่วยสร้างงานนำรายได้เข้าสู่ชุมชน เพราะเป็นพื้นที่ที่สวยงามและอยู่ไม่ไกลจากสนามบินนครศรีธรรมราช

“ชุมชนของเราส่วนใหญ่ยากจนที่ทำนา มีสวนยางมีน้อย ส่วนใหญ่รับจ้าง หาเช้ากินค่ำ บางบ้านก็รับจ้างแกะกระเทียม รับจ้างมีรายได้เล็กๆ น้อยๆ ถ้าพัฒนาตรงนี้ได้ก็จะช่วยสร้างรายได้ แต่เราต้องทำตรงนี้ให้สะอาด บ่ออื่นๆ ด้วยจะต้องไม่มีการทิ้งขยะลงไป เพราะมันส่งผลกระทบต่อชุมชนและลูกหลานของเรา” หมาน เจ๊ะหมัด ระบุ

ขณะที่ ยุโซ๊ะ อิสลาม เกษตรกรชาวชุมชนที่มีบ้านพักอาศัยอยู่ใกล้บ่อทรายร้างเนื้อที่ 50 ไร่ เปิดเผยว่า ต้องเผชิญกับปัญหาขยะทุกปี โดยเฉพาะในฤดูฝน เนื่องจากเป็นพื้นที่รับน้ำทำให้ขยะจากหมู่บ้านอื่นไหลมาอยู่ที่นั่น ขยะบางส่วนตกค้างอยู่ในบริเวณบ้านของเขาด้วย บางปีมีน้ำท่วม 4-5 รอบ หลังน้ำลดจึงเก็บคัดแยก ส่วนใดที่สามารถนำกลับมาใช้ได้ก็จะเก็บไว้ใช้ ส่วนที่ทำเป็นปุ๋ยได้ก็จะนำไปทำปุ๋ยไว้ใส่ต้นไม้

“บ้านผมอยู่ใต้น้ำ พอเดือน 12 น้ำมาขยะก็ลอยมาเต็มไปหมด ปล่อยมาจากบ้านคนอื่นทั้งนั้น อยากขอร้องว่าอย่าปล่อยขยะมาเลย ขยะในบ้านของผมมีไม่มากก็แยกเก็บ อันไหนขายได้ก็ขาย อันไหนทำปุ๋ยได้ก็ทำปุ๋ย ผมไปเรียนรู้เรื่องทำปุ๋ยที่พรหมคีรีก็นำวิธีการมาใช้” ยุโซ๊ะ กล่าววิงวอนขอความเห็นใจ

การดำเนินงานจัดการขยะในหมู่บ้านน้ำใส แม้เพิ่งเริ่มต้นขับเคลื่อนงานได้ไม่นานนักแต่มีความก้าวหน้าอย่างต่อเนื่อง เพราะชาวบ้านมีตระหนักถึงผลกระทบที่เกิดขึ้น จึงร่วมกันเรียนรู้กระบวนการจัดการปัญหา โดยแสวงหาความร่วมมือจากหลายฝ่ายทั้งองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ผู้นำชุมชน อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.) และตัวแทนกลุ่มต่างๆ เพื่อร่วมกันแก้ไขปัญหาขยะในชุมชนให้ลดลง โดยมีเป้าหมายที่จะร่วมกันสร้างชุมชนแห่งนี้ให้มีสภาพแวดล้อมที่สวยงามและน่าอยู่อาศัย อันจะนำมาซึ่งการสร้างรายได้เพิ่มให้กับสมาชิกในชุมชนจากการพัฒนาให้เป็นแหล่งท่องเที่ยวในอนาคตต่อไป