จากสวนผักคนเมือง สู่อาหารปลอดภัยในโรงเรียน

โครงการสวนผักคนเมือง โครงการอาหารปลอดภัยในโรงเรียน และโครงการพลังงานทางเลือก นับเป็น 3 โครงการที่ขับเคลื่อนภายใต้การดำเนินงานของสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) ทุกโครงการล้วนมีประเด็นที่เชื่อมโยงในกรอบแนวคิดด้านอาหาร คือ ฐานการผลิต การบริโภค และความปลอดภัย

“โครงการสวนผักคนเมือง” เป็นการปลูกผักในพื้นที่จำกัด พร้อมการสร้างนวัตกรรมใหม่ๆ ในการปลูกนำผักที่ได้ไปประกอบอาหารใน ร.ร. ภายใต้โครงการอาหารกลางวันปลอดภัย ส่วนผักที่เหลือจากการนำไปประกอบอาหารนำไปทำปุ๋ยหมักชีวภาพ กิจกรรมดังกล่าวเชื่อมร้อยเป็นส่วนหนึ่งของการสร้างชุมชนให้น่าอยู่

นายชุมพล พิพัฒน์เมฆินทร์ ผู้ปกครองอาสาจาก ร.ร.ทอสี กรุงเทพฯ บอกว่า ร.ร.ทอสีมีพื้นที่ว่างเปล่าราว 200 ตารางวา จึงพูดคุยกับผู้ปกครองนักเรียนที่สนใจจนเกิดการรวมกลุ่มกัน 20 คน มาร่วมกันปลูกผัก เน้นพืชที่มีอายุสั้น เช่น ผักสลัด หลังจากเห็นว่าโครงการมีความน่าสนใจ ร.ร.จึงเข้ามาร่วมสนับสนุน จุดประสงค์หลักของการปลูกผักคือ การสร้างความตระหนักและให้เห็นถึงความสำคัญของเกษตรอินทรีย์ ฝึกให้นักเรียนในร.ร.ได้รู้จักการกินอาหารที่ดี

ผักที่ปลูกได้จะนำเข้าโรงครัว เพื่อทำอาหารให้แก่เด็กนักเรียน ในแต่ละวันร.ร. ต้องใช้ผักในการประกอบอาหารมากถึงวันละ 10 กิโลกรัม กลุ่มจึงนำผักที่ได้ครึ่งหนึ่งแบ่งให้เจ้าของพื้นที่ ส่วนอีกครึ่งหนึ่งนำมาแบ่งกันในกลุ่ม ขยะที่เหลือจากโรงอาหารนำมาทำเป็นปุ๋ยหมัก และทางร.ร.ยังมีการรับซื้อน้ำมันที่เหลือจากการทอดจากผู้ปกครอง เพื่อนำไปผลิตไบโอดีเซลด้วย

ปัจจุบันเห็นได้ว่าเด็กนักเรียนมีอัตราการเกิดโรคอ้วนเพิ่มมากขึ้นเรื่อยๆ การยกระดับสุขอนามัยและการสร้างพฤติกรรมและค่านิยมของการบริโภคอย่างถูกวิธีจำเป็นอย่างยิ่ง โครงการอาหารปลอดภัยในร.ร.จึงเป็นจุดเริ่มต้นของการสร้างพฤติกรรมการบริโภคให้แก่เด็ก

นางนวลดา บุญปาน อาจารย์ ร.ร.สุเหร่าใหม่ กรุงเทพฯ เล่าว่า ร.ร.มีพื้นที่น้อย ส่วนใหญ่เต็มไปด้วยอาคารเรียน พืชผักที่ใช้ในการประกอบอาหารส่วนใหญ่จึงต้องซื้อจากตลาด แต่ละวันต้องใช้ผักมาก 10-20 กิโลกรัม ทำให้ไม่มั่นใจในเรื่องความปลอดภัยของอาหาร ประกอบกับพฤติกรรมของเด็กนักเรียนส่วนใหญ่ชอบรับประทานอาหารทอด น้ำอัดลม ที่ร้านค้ารอบร.ร.นำมาขาย ทำให้พบว่าเด็กๆ ในร.ร.มีปัญหาโรคอ้วน

ร.ร.ได้พยายามจัดกิจกรรมกระตุ้นการรับประทานผักและผลไม้ให้เด็ก จนเมื่อ 6 เดือนที่ผ่านมาได้จัดค่ายส่งเสริมเรื่องการดูแลสุขภาพให้แก่นักเรียน กิจกรรมสำคัญคือ กิจกรรมหรรษา 5 หมู่ โดยให้นักเรียนช่วยกันคิดว่า ผัก ผลไม้ เนื้อสัตว์ สามารถนำไปประกอบอาหารเมนูอะไรได้บ้าง แล้วช่วยกันประกอบอาหาร พบว่ากิจกรรมดังกล่าวให้ผลเป็นที่น่าพอใจ เนื่องจากมีเด็กบางส่วนเริ่มหันมากินผัก เนื่องจากมองว่าตนเองเป็นส่วนหนึ่งของการทำอาหาร เลยอยากลองชิม

นอกจากนี้ ยังได้พยายามสอดแทรกสาระทั้งเรื่องการดูแลสุขภาพ โทษของความอ้วน และเริ่มพูดคุยกับร้านค้ารอบๆ ร.ร.พยายามนำอาหารที่มีประโยชน์มา ขายให้เด็ก โดยอาจปรับเปลี่ยนวิธีการปรุงอาหาร เช่น จากที่เคยทอดอาจเปลี่ยนมาเป็นการนึ่ง อบ เป็นต้น

สุขภาพดีเริ่มต้นได้ง่ายๆ จากรั้วโรงเรียน

ที่มา : หนังสือพิมพ์ข่าวสด