ข้อเท้าแพลง

ที่มา : ชุดความรู้ การพัฒนาเป็นผู้สูงอายุที่มีศักยภาพ โรงเรียนผู้สูงอายุ

ภาพประกอบจากแฟ้มภาพ

ข้อเท้าแพลง คือ อาการบาดเจ็บที่ข้อเท้าซึ่งมักเกิดจากอุบัติเหตุที่ทำให้ข้อเท้าพลิก จนทำให้เอ็นช่วยยึดกระดูกระหว่างข้อเท้ากับกระดูกขาเกิดอาการยึดตึงเกินปกติหรือฉีกขาด อาการโดยทั่วไปที่พบ ข้อเท้าจะปวด บวม และเคลื่อนไหวไม่ถนัด ซึ่งความรุนแรงมีอยู่ 3 ระดับ คือ

ระดับที่ 1 ปวดเล็กน้อยเวลากดหรือขณะเคลื่อนไหวข้อ แต่ไม่มีอาการบวม สามารถ เดินลงน้ำหนักได้ตามปกติ ข้อเท้าแพลงแบบนี้จะหายได้ภายใน 2 สัปดาห์

ระดับที่ 2 มีอาการบวมและฟกช้ำร่วมด้วยเนื่องจากหลอดเลือดเล็ก ๆ ฉีกขาด ทำให้เลือดออกใต้ผิวหนัง เวลาลงน้ำหนักจะรู้สึกปวดมาก อาการแบบนี้หายได้ใน 4-6 สัปดาห์

ระดับที่ 3 เส้นเอ็นยึดข้อฉีกขาดออกจากกัน ข้อจะบวมและฟกช้ำมาก ไม่สามารถเคลื่อนไหวข้อหรือลงน้ำหนักได้ ความรุนแรงระดับนี้ต้องใช้เวลารักษาประมาณ 8-12 สัปดาห์

สำหรับแนวทางการดูแลเบื้องต้นในช่วง 24-48 ชั่วโมงแรก ควรใช้ความเย็น ประคบที่บริเวณบาดเจ็บ เนื่องจากความเย็นจะช่วยให้หลอดเลือดหดตัว บรรเทาอาการเจ็บปวดและลดอาการบวมได้ ห้ามใช้ยาหม่องหรือครีมต่าง ๆ นวด เพราะจะทำให้หลอดเลือดขยายตัว มีเลือดออกมากและข้อจะบวมขึ้นอีก

นอกจากนี้พยายามเคลื่อนไหวข้อเท้าให้น้อยที่สุด ควรยกเท้าไว้ในระดับที่สูงขณะนั่งหรือนอน จะช่วยให้อาการบวมลดลง ไม่ควรยืนหรือนั่งห้อยขานาน ๆ เพราะจะทำให้ข้อเท้าบวมและปวดมากขึ้น อาจใช้ผ้ายืดพันหรือใช้ไม้เท้าช่วยพยุงขณะเดิน ถ้ามีอาการบวมมากหรือยังไม่ดีขึ้นหลังดูแลเบื้องต้น โดยเฉพาะอย่างยิ่งเวลาเดินลงน้ำหนักแล้วปวดข้อเท้ามาก อาจเกิดจากมีกระดูกข้อเท้าแตกร่วมด้วย ควรพบแพทย์เพื่อให้แพทย์วินิจฉัยและรักษา