กระทงสาย ไหลประทีป วิถีสายน้ำปิงที่ไร้แอลกอฮอล์

กระทงสาย ไหลประทีป วิถีสายน้ำปิงที่ไร้แอลกอฮอล์

ประเพณี “ลอยกระทงสายไหลประทีป ๑,๐๐๐ ดวง วิถีแห่งสายน้ำปิง” ในลำน้ำปิงช่วงที่ไหลผ่านจังหวัดตาก นอกจากอยากชักชวนไปปล่อยกระทงทำจากกะลามะพร้าวนับพันใบ ให้ลอยเป็นสายไปอย่างเป็นระเบียบโดยไม่มีเชือกผูก เพื่อถวายเป็นพุทธบูชาแด่องค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้าแล้ว ยังเป็นเรื่องน่าดีใจ ที่เทศบาลเมืองตากยกระดับให้งานนี้เป็นงานประเพณีลอยกระทงปลอดเหล้า ซึ่งสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) และเครือข่ายงดเหล้า ได้ดำเนินการต่อเนื่องมาเป็นปีที่ 7 เพราะตระหนักว่าเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ทำให้คนดื่มขาดสติ และเป็นต้นเหตุสำคัญนำไปสู่การสูญเสีย ทั้งการทะเลาะวิวาท อุบัติ เหตุ บาดเจ็บ พิการ และความรุนแรงในครอบครัว

“กระทงสาย ไหลประทีป” เป็นหนึ่งในพื้นที่ตัวอย่าง ซึ่งเจ้าภาพและประชาคมในท้องถิ่นลุกขึ้นมาจัดการตนเอง ด้วยการตัดเหล้าและปัจจัยเสี่ยงออกจากงาน แล้วยังมีประเพณียี่เป็งของชาวเชียงใหม่ ซึ่งก็ร่วมโครงการต่อเนื่องเพราะนักท่องเที่ยวพอใจกับมาตรการไม่ดื่มและไม่ขายน้ำเมา รวมถึงห้ามเล่นประทัดในงาน สมชื่องานปีนี้มีชื่อ “แอ่วยี่เป็งเชียงใหม่ ปลอดประทัดยักษ์ ไร้แอลกอฮอล์” ก็น่าประทับใจไปอีกแบบ อีกพื้นที่ปลอดเหล้าคือ งานลอยกระทงเผาเทียนเล่นไฟจังหวัดสุโขทัย

ลอยกระทงสายลำน้ำปิงในคืนวันเพ็ญเดือน 12 ที่จังหวัดตากปีนี้ ชลิต ธนโชควณิช รองนายกเทศมนตรีเมืองตาก กล่าวว่า กระทงสายไหลประทีป ๑,๐๐๐  ดวง เป็นประเพณีที่หล่อหลอมความเชื่อ ความศรัทธา และภูมิปัญญาชาวบ้านเข้าไว้ด้วยกัน คนตากประดิษฐ์กระทงจากกะลามะพร้าว เพราะคนตากชอบกินเมี่ยงคำที่ทำจากเนื้อมะพร้าวมาคั่วทำขนมขบเคี้ยว ตามบ้านจึงมีกะลามะพร้าวมาก เมื่อถึงคืนวันเพ็ญจึงคิดทำกระทงจากกะลามะพร้าว นี่เป็นภูมิปัญญานำสิ่งเหลือใช้จากการบริโภคมาทำให้เกิดประโยชน์ แล้วก็มาปล่อยกระทงพร้อมกันเป็นสายยาวถวายเป็นพุทธบูชา อีกทั้งเป็นการขอขมาแม่พระคงคา ลอยเคราะห์ลอยโศกให้พ้นไป

ทว่า สำหรับกระทงสาย ไหลประทีป ซึ่งมีความยิ่งใหญ่และเป็นที่สนใจของนักท่องเที่ยวนั้น นอกจากสืบสานวัฒนธรรมชุมชนแล้ว ทางจังหวัดตากได้ประกาศให้เป็นงานปลอดเหล้าบุหรี่ รวมถึงสวนสาธารณะทั้ง 11 แห่ง เป็นพื้นที่ปลอดเหล้า 100% ตามกฎหมายควบคุมน้ำเมา ทำแบบบูรณาการ โดยได้รับความร่วมมือจากเจ้าหน้าที่ตำรวจ สรรพสามิต วัฒนธรรมจังหวัด เยาวชนในพื้นที่ และอาสาสมัครเฝ้าระวังเครื่องดื่มแอลกอฮอล์

ชลิต ให้รายละเอียดประเด็นนี้ว่า เทศบาลมีเป้าหมายตัดแอลกอฮอล์และปัจจัยเสี่ยงออกจากพื้นที่ หากสกัดกั้นได้จะลดความเสียหายที่ตามมา เมื่อปีที่แล้วสถิติอุบัติเหตุช่วงงานกระทงสาย ไหลประทีปเป็นศูนย์ เป็นเรื่องน่ายินดี แล้วเราพบว่าจำนวนนักท่องเที่ยวมาร่วมงานเพิ่มขึ้นทุกปี แสดงว่าพอใจกับมาตรการรณรงค์ไม่ดื่ม ไม่ขาย ทุกคนรู้สึกปลอดภัยที่มาเที่ยวงานปลอดแอลกอฮอล์

“งานลอยกระทงสายเราจัดให้งานรื่นเริงยิ่งใหญ่และน่าสนใจได้โดยที่ไม่ต้องมีแอลกอฮอล์ภายในงาน จังหวัดจะขับเคลื่อนจากระดับประเทศสู่ระดับโลก เพราะเป็นงานวัฒนธรรมที่มีเอก ลักษณ์โดดเด่น งดงาม มีภูมิปัญญาล้ำค่า” ชลิตย้ำ เที่ยวงานประเพณีแบบสนุก ปลอดภัย ไร้แอลกอฮอล์

เหตุที่จังหวัดตากเอาจริงเอาจังกับเครื่องดื่มแอลกอฮอล์และบุหรี่นั้น รองนายกฯ คนเก่งเผยว่า ทั้งเหล้าและบุหรี่ทำให้เสียสุขภาพ และนำไปสู่ยาเสพติดชนิดรุนแรง หากปล่อยให้ประชาชนโดยเฉพาะเยาวชนข้องแวะจะเดินผิดทางได้ จำเป็นต้องแก้ปัญหาที่ต้นเหตุให้ได้

สำหรับการดำเนินการเพื่อตัดปัจจัยเสี่ยงนั้น ชลิตระบุเน้นไปที่การป้องปรามมากกว่าการจับกุม เพราะในหลายพื้นที่พบว่า หากดำเนินงานด้วยมาตรการรุนแรงเฉียบขาดจะเกิดการท้าทาย ไม่ได้รับการตอบรับเท่าที่ควร ฉะนั้นหลักสำคัญเพียงเข้าใจ เข้าถึง และมีส่วนร่วม ซึ่งเห็นผลและยังสามารถสร้างเครือข่ายกลายเป็น กระบอกเสียงให้ได้ นอกจากงานประเพณีลอยกระทงสาย ไหลประทีป ที่เราดำเนินการสร้างตัวอย่างที่ดีให้พื้นที่จังหวัดตากแล้ว รองนายกเทศมนตรีเมืองตากกล่าวทิ้งท้ายว่า ขณะนี้ยังมีเรื่องสำคัญเกี่ยวกับพฤติกรรมเสี่ยงของเด็กและเยาวชน อนาคตของชาติ จะเร่งขยายกิจกรรมและโครงการสู่กลุ่มวัยรุ่น เน้นให้ความรู้ที่ถูกต้องถึงภัยเครื่องดื่มแอลกอฮอล์และอันตรายถึงชีวิต คงเป็นอีกทางที่ป้องกันการเพิ่มขึ้นของนักดื่มหน้าใหม่ ในอนาคตพวกเขาจะเป็นเครือข่ายเยาวชนที่เข้มแข็งนั่นเอง

ที่มา : หนังสือพิมพ์ไทยโพสต์