กรมควบคุมโรค แนะ 5 ป. 1 ข. ตามไปดูตำบลบางขนุนปลอดไข้เลือดออก
โรคไข้เลือดออก ถือว่าเป็นปัญหาสำคัญทางด้านสาธารณสุขและการแพทย์ โดยล่าสุดสำนักระบาดวิทยา กรมควบคุมโรค ได้ประเมินสถานการณ์ว่าในปีนี้จะรุนแรงกว่าปีที่แล้ว และคาดจำนวนผู้ป่วยจะมีสูงถึง 120,000-150,000 ราย อาจเสียชีวิตถึง 120-200 ราย และประมาณ 15,000 รายจะนอนโรงพยาบาล จากรายงานจำนวนผู้ป่วยในเดือนมกราคม-กุมภาพันธ์ 2556 เพียง 2 เดือน รวม 11,565 ราย เฉลี่ยสัปดาห์ละ 1,000 กว่าราย สูงกว่าช่วงเดียวกันของปีที่แล้วกว่า 4 เท่า และมีรายงานผู้เสียชีวิตจากโรคนี้แล้ว 14 ราย มีทั้งนักเรียน ครู แม่บ้าน แม่ค้า และร้อยละ 50 ของผู้ป่วยเป็นนักเรียน ส่งผลกระทบต่อภาพรวมของประเทศ
ดร.นพ.พรเทพ ศิริวนารังสรรค์ อธิบดีกรมควบคุมโรค กล่าวถึงปัจจัยที่สนับสนุนการระบาดของโรคว่า เนื่องจากสภาวการณ์ของมรสุมทำให้ฝนตกเป็นช่วงๆ ซึ่งเป็นการเติมน้ำในภาชนะที่อาจมีไข่ยุงลายสะสมอยู่ตามขอบภาชนะจำนวนมาก ประกอบกับสภาพที่อาจจะมีภาวะภัยแล้ง ทำให้ประชาชนเกิดพฤติกรรมการกักเก็บน้ำในภาชนะก็ยิ่งทำให้มีแหล่งเพาะพันธุ์ยุงลายเพิ่มขึ้นอีกเช่นกัน ยุงลายเป็นยุงสะอาด ไข่ในน้ำนิ่งใส ไม่ไข่ในน้ำเน่าเสียหรือท่อระบายน้ำที่เหล่านั้นเป็นที่เพาะพันธุ์ของยุงรำคาญไม่นำโรคไข้เลือดออก ยุงลายไม่ได้ไข่ในน้ำโดยตรงแต่จะไข่เหนือขอบภาชนะ 1-2 เซนติเมตร เมื่อมีน้ำมาเติมท่วมจึงจะแตกตัวเป็นไข่ เป็นลูกน้ำ และเป็นยุงลายตัวเต็มวัยต่อไป ใช้เวลาทั้งหมด 7-10 วัน ฉะนั้นจึงจำเป็นที่จะต้องรณรงค์ให้กำจัดลูกน้ำทุกสัปดาห์เพื่อตัดวงจรการเกิดยุง
ขณะนี้มีชุมชนตัวอย่างที่ทำกันอย่างจริงๆ จัง ๆ จนสามารถปกป้องคนในหมู่บ้านตัวเองไม่ให้เป็นโรคไข้เลือดออกมานับ 10 ปี รวมทั้งใช้ภูมิปัญญาท้องถิ่นที่ทำให้ยุงไม่ไข่ในภาชนะใส่น้ำ โดยยุงลายจะไม่ไข่เหนือสภาพน้ำที่เป็นกรดหรือเป็นด่างมากจนเกินไป เช่น ใช้ผลมะกรูบากผิว ใส่ลงในภาชนะขังน้ำ 1 ลูกต่อพื้นที่น้ำ 40 ตารางนิ้ว เปลี่ยนทุก 2 วัน หรือใช้ปูนแดง ปั้นขนาดเท่าลูกปิงปอง ตากให้แห้ง 3 วัน 1 ก้อน ใส่ โอ่งมังกร 1 ใบ เปลี่ยนทุกเดือน หรือใช้เทคนิคการเปิดน้ำให้เต็มภาชนะจนไม่เหลือพื้นที่ขอบภาชนะให้ยุงลายวางไข่ เป็นต้น การจัดการสิ่งแวดล้อมด้วยวิธี 5 ป. 1 ข. อย่างจริงจังสม่ำเสมอจะสามารถทำให้ชุมชนนั้นๆ ปลอดลูกน้ำยุงลายและห่างไกลจากโรคไข้เลือดออกได้ถาวร
สำหรับ 5 ปราบยุงลาย ได้แก่ ปิด ปิดภาชนะน้ำกิน น้ำใช้ให้มิดชิดหลังการตักใช้น้ำทุกครั้ง เพื่อ ป้องกันยุงลายลงไปวางไข่ เปลี่ยน 
เปลี่ยนน้ำในแจกัน ถังเก็บน้ำ ทุก 7 วันเพื่อตัดวงจรลูกน้ำที่จะกลายเป็นยุง ปล่อย ปล่อยปลากินลูกน้ำ ในภาชนะใส่น้ำถาวร เช่น อ่างบัว ถังซีเมนต์เก็บน้ำขนาดใหญ่ ปรับปรุงสิ่งแวดล้อมให้ปลอดโปร่ง โล่ง สะอาด ลมพัดผ่าน ไม่เป็นที่เกาะพักของยุงลาย และปฏิบัติเป็นประจำจนเป็นนิสัย
ส่วน 1 ข. ขจัดไข่ยุงลาย เนื่องจากยุงลายจะไข่ตามผนังภาชนะ เหนือผิวย้ำประมาณ 1-2 ซม. ไข่ใหม่จะมีสีขาวนวล ต่อมาเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาล และดำ ลักษณะเป็นแพเรียงติดกัน หากมีน้ำมาเติมจนท่วมหลังไข่ จะใช้เวลา 1-2 วันที่ฟักตัวเป็นลูกน้ำ แต่หากไม่มีน้ำมาเติมจนท่วมถึงก็จะแห้งติดผนังภาชนะอย่างนั้นได้นานเป็นปี และเมื่อมีน้ำมาท่วมเมื่อใด ไข่ก็พร้อมจะแตกตัวเป็นลูกน้ำภายในได้ใน 30 นาที ยุงตัวเมีย 1 ตัวไข่ครั้งละ 50-150 ฟอง 4-6 ครั้งในช่วงชีวิตราว 60 วันของเขา ฉะนั้นยุงตัวหนึ่งจึงมีลูกได้ราว 500 ตัว จึงจำเป็นต้องมีการขัดไข่ยุงลายในภาชนะด้วย โดยใช้ใยขัดล้าง หรือแปรงชนิดนุ่มช่วยในการขัดล้าง และทิ้งน้ำที่ขัดล้างนั้นบนพื้นดินเพื่อให้ไข่แห้งตายไปไม่ควรทิ้งลงท่อระบายน้ำ ซึ่งอาจจะเป็นแหล่งน้ำใสนิ่งทำให้ไข่บางส่วนรอดและเจริญเป็นลูกน้ำและยุงลายได้อีก
กรมควบคุมโรคได้จัดทำคู่มือกำจัดไข้เลือดออก แจกประชาชน ขณะนี้มีหมู่บ้านปลอดลูกน้ำยุงลาย 5,000 กว่าแห่ง ตั้งเป้าจะสร้างหมู่บ้านปลอดยุงลายอย่างน้อยให้ได้ตำบลละ 1 หมู่บ้าน แต่ที่มากกว่านั้นคือปลอดลูกน้ำยุงลายทั้งตำบล หนึ่งในนั้นคือที่ตำบลบางขนุน อำเภอบางกรวย จังหวัดนนทบุรี ที่ไม่มีไข้เลือดออกมานานกว่า 3 ปี เคล็ดลับที่ไม่ลับง่ายๆ ของที่นี่คือ ไม่ต้องใช้นวัตกรรมอะไรใหม่ๆ เพียงแต่ร่วมมือร่วมใจกันอย่างจริงจัง ทั้งฝ่ายปกครองได้แก่ นายกองค์การบริหารส่วนตำบลบางขนุน สาธารณสุขของ รพ สต.บางขนุน เทศบาล โรงเรียน กำนัน ผู้ใหญ่บ้าน ชมรมผู้สูงอายุ ชมรมแม่บ้าน ชมรมต่างๆ อสม. ทำกิจกรรม 5 ป 1 ข กันอย่างจริงจัง และมอบหมายหน้าที่แต่ละฝ่ายกันอย่างชัดเจน
สำหรับผู้ที่มีอาการไข้สูงลอยร่วมกับอาการคลื่นไส้ อาเจียน เบื่ออาหาร หน้าแดง อาจพบจุดเลือด ที่ผิวหนัง กดเจ็บชายโครงด้านขวา มักไม่ไอ ไม่มีน้ำมูก ให้สงสัยเป็นไข้เลือดออก และรีบไปพบแพทย์ เพื่อรับการตรวจวินิจฉัย และหากเป็นไข้เลือดออกแล้ว ช่วงที่ไข้ลดลงในวันที่ 3-4 แต่ผู้ป่วยซึมลงกินดื่มไม่ได้ให้รีบกลับมาหาแพทย์เพื่อรักษาให้ทันท่วงที ที่สำคัญโรคไข้เลือดออก ยังไม่มีวัคซีนใช้ในการฉีดป้องกันโรคนี้ (อยู่ในระหว่างการศึกษาทดลอง) เมื่อป่วยก็ไม่มีรักษาโดยเฉพาะ เพราะเป็นโรคที่เกิดจากเชื้อไวรัส ต้องรักษาแบบช่วยประคองตามอาการจนผู้ป่วยฟื้นตัวและหายจากอาการป่วย มีข้อสงสัยโทรหาเรา สายด่วนกรมควบคุมโรค 1422 ตลอด 24 ชั่วโมง
ที่มา : กรมควบคุมโรค
