เด็กออกกําลังกายดีอย่างไร
ที่มา : หนังสือเด็กต้องออกมาเล่น โดยศูนย์เรียนรู้สุขภาวะ สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.)
แฟ้มภาพ
การออกกําลังกายช่วยป้องกันภาวะอ้วนในเด็กเล็กที่มักเกิดจากการทานขนมกรุบกรอบการเอาแต่นั่งๆ นอนๆ ดูทีวีนอกจากนี้การเคลื่อนไหวร่างกายจะช่วยกระตุ้นให้ร่างกายสร้างฮอร์โมนการเจริญเติบโตช่วยด้านระบบการย่อยอาหารและการขับถ่ายสร้างมวลกระดูกกล้ามเนื้อที่ส่งผลให้เด็กมีการเจริญเติบโตที่ดีความสูงเพิ่มขึ้นน้ำหนักตัวเหมาะสม
นอกจากนี้ยังมีผลการวิจัยทั่วโลกบอกว่าหากเด็กมีกิจกรรมทางกายทุกวันจะทําให้ผลการเรียนดีขึ้น เพราะเด็กจะมีร่างกายแข็งแรงคล่องตัวอารมณ์แจ่มใสและยังทําให้สมองของเด็กตื่นตัวในทุกมิติ โดยเฉพาะด้านการคิดวิเคราะห์ การตัดสินใจสมาธิและความจํารวมถึงการสร้างมนุษยสัมพันธ์กับผู้อื่น
พัฒนาการของเด็กแต่ละวัยกับการออกกําลังกาย
เด็กแต่ละวัยมีพัฒนาการที่แตกต่างกันดังนั้นการเลือกการออกกําลังกายก็ควรเลือกให้เหมาะสมกับพัฒนาการในวัยนั้นๆ
เด็กทารก (แรกเกิด-1 ปี) เด็กวัยนี้จะมีพัฒนาการในการหัดเดินและการขยับร่างกายกิจกรรมเคลื่อนไหวร่างกายที่เหมาะคือการฝึกขยับกล้ามเนื้อเช่นท่ากําาหรือคว้าท่าดึงและท่าผลักเป็นต้น
วัยอนุบาล-เด็กเล็ก (2-6 ปี) เด็กวัยนี้เริ่มมีพัฒนาการทางกล้ามเนื้อดีขึ้นตามลําดับ จะชอบวิ่งชอบกระโดดชอบการโยนขว้างและชอบเตะบอลชอบเล่นเครื่องปีนป่ายและชอบเล่นน้ำ โดยวัยนี้ไม่ควรให้ออกกําาลังกายที่ตั้งกฎกติกาหรือมีระเบียบและต้องบอกกับเด็กเสมอว่า“นี่คือการเล่น” สิ่งที่ต้องระวังคือเรื่องอุบัติเหตุเช่น หกล้ม เพราะเด็กวัยนี้ยังมีการประสานงานระหว่างสมองตา กล้ามเนื้อไม่ดีพอแต่ก็เป็นวัยที่ควรออกกําลังกายหรือมีกิจกรรมทางกายที่กระฉับกระเฉงทุกวัน
เด็กวัยประถม (7-12 ปี) เด็กวัยนี้จะมีพัฒนาการทางกล้ามเนื้อการเคลื่อนไหวที่สมบูรณ์ขึ้นสามารถจัดการเล่นที่มีความซับซ้อนเพิ่มกว่าเด็กวัยอนุบาลเล่นโดยมีกฎระเบียบกติกาได้บ้างแต่ต้องเข้าใจง่าย และควรส่งเสริมให้เด็กเล่นกีฬาหลากหลายประเภท เพื่อเป็นการพัฒนาทุกส่วนของร่างกายโดยให้ใช้การเคลื่อนไหวร่างกายหลากหลายสลับกันไปและเด็กวัยนี้ต้องการมีส่วนร่วมในกิจกรรมหลายประเภท ซึ่งมีความสนุกและตอบสนองต่อความสนใจของพวกเขาเพื่อพัฒนาทักษะความสามารถพัฒนาการของเด็กแต่ละวัยกับการออกกําลังกาย
ตัวอย่างกิจกรรมออกกําลังกายสําหรับเด็กเล็ก
หลักสําคัญสําหรับการออกกําลังกายในเด็กเล็กที่จะทําให้เด็กสนใจการออกกําลังกายก็คือ ต้องทําให้เด็กรู้สึกสนุกกับกิจกรรมนั้นๆ เหมือนเป็นการเล่นเพราะเด็กจะไม่อยากออกกําลังกายถ้าไม่มีความชอบกับกิจกรรมนั้นๆหรือรู้สึกว่าถูกบังคับดังเช่นตัวอย่างกิจกรรมออกกําลังกายต่อไปนี้
เล่นกระโดดข้ามขอนไม้
วิธีการ : ผู้ใหญ่นั่งบนพื้นเหยียดขาสองข้างแยกเท้าสองข้างประมาณ1ฟุตให้เด็กกระโดดข้าม
ผลที่ได้รับ: ฝึกให้เด็กใช้ความสัมพันธ์ระหว่างขากับสายตาในการก้าวโดยฝึกการประมาณความสูงของขาที่ยกข้ามไป
เล่นลอดใต้สะพาน
วิธีการ : ผู้ใหญ่คร่อมตัวบนพื้นเหยียดแขนขาสองข้างเป็นสะพานให้เด็กวิ่งรอบตัวพอจะลอดใต้สะพานให้ย่อตัวลงหรือจะคลานลอดใต้สะพานไปก็ได้
ผลที่ได้รับ:ช่วยส่งเสริมให้เด็กฝึกใช้ความสัมพันธ์ระหว่างแขนขาทั้งสองข้างกับการประมาณระยะความสูง
เล่นกระโดดข้ามห้วย
วิธีการ : นําาเทปกาวหรือชอล์กขีดเส้นตรงไว้เพื่อกําหนดขอบเขตบนพื้น(เหมือนเป็นเขตห้วยหรือลําธาร)แล้วให้เด็กกระโดดข้าม อาจจะให้เด็กกระโดดข้ามโดยการเปลี่ยนความกว้างของเทปกาวออกทีละนิดแต่ต้องคอยระวังเด็กจะลื่นล้ม
ผลที่ได้รับ: ฝึกการเหวี่ยงแขนทั้งสองข้างเพื่อกระโดดโดยใช้สองขาจะสังเกตพัฒนาการของเด็กจากการแกว่งแขนและย่อขาเพื่อกระโดด
เล่นแซมซันทรงพลัง
วิธีการ : ให้เด็กยืนห่างจากกําแพงเล็กน้อยลํา าตัวตรงและส้นเท้าอยู่ติดพื้นแล้วใช้มือสองข้างยันกําแพงดันและค่อยๆผ่อนลงเอาจมูกแตะกําแพงทําสลับกันในขณะเดียวกันบอกเด็กว่าเน้นการยืดเหยียดแขนอก น่อง ข้อเท้าถามเด็กว่ารู้สึกตึงที่ขาและน่องใช่ไหม
ผลที่ได้รับ:ฝึกให้เด็กมีการหดยืดกล้ามเนื้อเน้นการทํายืดเหยียดกล้ามเนื้อแบบง่ายๆไม่ซับซ้อน
เล่นจิงโจ้กระโดด
วิธีการ : ผู้ใหญ่จับมือสองข้างของเด็กไว้แล้วให้เด็กกระโดด(อาจจะกระโดดเร็วช้าสลับกันก็ได้)ถ้าเด็กเหนื่อยก็หยุดหายเหนื่อยก็กระโดดใหม่
ผลที่ได้รับ: เพื่อฝึกการใช้ขาทั้งสองข้างให้สัมพันธ์กันเมื่อหายใจแรงหอบแสดงว่าเหนื่อยให้หยุดกระโดดเป็นช่วงๆ
เล่นฝึกทรงตัว
วิธีการ : ให้เด็กนําหนังสือหรือสิ่งของวางไว้บนศีรษะแล้วเดินโดยที่ของบนศีรษะไม่ตกหล่น
ผลที่ได้รับ: เพื่อฝึกการทรงตัวซึ่งต้องมีทั้งความสัมพันธ์ของกล้ามเนื้อในการเดินและระบบประสาทมีการเกร็งต้นคอการถ่ายน้ำหนักมาด้านซ้ายและขวาของแต่ละส่วนของร่างกาย
เล่นโยกเยกเอย
วิธีการ : ผู้ใหญ่นั่งบนพื้นเหยียดเท้าแยกขาออกเด็กนั่งระหว่างขา มือจับกับผู้ใหญ่แล้วผ่อนมือให้เด็กเอนตัวลงนอนแล้วดึงให้เด็กกลับมานั่งทํา ซ้ำไปมาและร้องเพลง“โยกเยกเอย น้ำท่วมเมฆ กระต่ายลอยคอ หมาหางงอ ขี่คอโยกเยก”
ผลที่ได้รับ: เพื่อฝึกความแข็งแรงของกล้ามเนื้อส่วนลําตัวหน้าท้องโดยการดึงตัวเด็กขึ้น
เล่นไถนา
วิธีการ : ให้เด็กนอนคว่ำมือยันพื้นผู้ใหญ่ค่อยๆ จับข้อเท้าของเด็กยกขึ้นพอให้แขนตึงแล้วให้เด็กเดินโดยใช้แขนของเด็กเองโดยผู้ใหญ่คอยเดินตาม
ผลที่ได้รับ:เพื่อฝึกความแข็งแรงของแขนทั้งสองข้างที่ต้องรองรับน้ำหนักตัวของตัวเองและเรียนรู้การถ่ายน้ำหนักที่แขนซ้ายขวาสลับกันเด็กที่ไม่แข็งแรงจะไม่สามารถยกตัวขึ้นได้
เล่นยืนกระต่ายขาเดียว
วิธีการ : ให้เด็กยืนเท้าเดียวยกขาไปข้างหลังแล้วนับ1-5 ช้าๆ แล้วค่อยๆนับเพิ่มสลับกับให้ยืนทรงตัวท่าอื่นบ้างเช่น ยืนแล้วยกขาไปข้างหน้าเป็นต้น
ผลที่ได้รับ: เพื่อฝึกการสร้างสมดุลโดยการถ่วงน้ำหนักตัวและการใช้แขนและลําตัวส่วนบนช่วยในการถ่ายน้ำหนัก
เล่นตั้งไข่ล้ม
วิธีการ : เด็กนั่งบนพื้นกางขาออกแล้วงอเข่าสองข้างให้ฝ่าเท้าประกบเข้าหากันมือเด็กจับข้อเท้าไว้จากนั้นให้เด็กโยกตัวซ้ายขวา
ผลที่ได้รับ:เพื่อฝึกการยืดเหยียดกล้ามเนื้อและการทรงตัวโดยใช้การโยกตัวไปมา
เล่นบอลกัน
วิธีการ : ขั้นแรกให้โยนบอลใกล้ๆให้เด็กรับได้ต่อมาทําาท่าให้ยากขึ้นตามลําาดับเช่น ให้ลูกบอลตกพื้นกระดอน1ครั้งจึงให้เด็กรับลูกบอลแล้วประยุกต์ท่าอื่นๆให้ยากขึ้นตามลําดับ
ผลที่ได้รับ:เพื่อฝึกความสัมพันธ์ของมือทั้งสองข้างกับสายตา
