หญิงเก่ง-แกร่ง ด้วย’สติ’

ที่มา: หนังสือพิมพ์กรุงเทพธุรกิจ

ภาพประกอบจากแฟ้มภาพ

โลกยุคใหม่ที่ผู้หญิงถูกผลักดันให้ออกหน้าทางสังคม ยืนเคียงบ่าเคียงไหล่กับผู้ชาย ทำให้บทบาทของผู้หญิงวันนี้ต้อง "เก่ง" และ "แกร่ง" ไปพร้อมกัน แต่ด้วยแรงกดดันทางสังคมที่โหมกระหน่ำ ทำให้หญิงเก่งต้องเผชิญกับภาวะ "เครียด" และ "โรคซึมเศร้า" ภัยเงียบของสตรีวัยทำงานที่กำลังคุกคามต่อคุณชีวิตและประสิทธิภาพการทำงาน

จากการสำรวจของสายด่วนกรมสุขภาพจิต ปี 59 พบว่า ปัญหาความเครียดหรือวิตกกังวล เป็นปัญหาสำคัญอันดับ 1 ของสตรีวัยแรงงาน ตามด้วยปัญหาทางจิตเวช ปัญหาความรัก และปัญหาเกี่ยวกับการทำงาน นอกจากนี้ยังพบว่า โรคซึมเศร้า เป็นสาเหตุอันดับ 1 ของการสูญเสียสุขภาวะจากความเจ็บป่วยและพิการของหญิงไทย

ก่อนที่ความเครียดจะเกาะกินสังคมหญิงทำงาน กระทรวงแรงงาน จึงร่วมกับ สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) และเสถียรธรรมสถาน ร่วมยกระดับยกระดับคุณภาพชีวิตของสตรีวัยแรงงาน ผ่านโครงการ "สตรี คือ สติ"

ม.ล.ปุณฑริก สมิติ ปลัดกระทรวงแรงงาน ยอมรับว่า ที่ผ่านมา กระทรวงแรงงานเน้นการพัฒนาฝีมือแรงงานที่เป็นฮาร์ดแวร์มากกว่าจะมองที่ ซอฟต์แวร์ โดยเฉพาะกับแรงงานสตรีที่มีถึง 27 ล้านคน หรือเกือบครึ่งหนึ่งของแรงงานไทยที่มีจำนวน 60.5 ล้านคน นับว่ามีบทบาทสำคัญต่อการพัฒนาประเทศอย่างมาก

"ต่อจากนี้ไปเราต้องหันมาพัฒนาซอฟท์แวร์ ก็คือ สติ เพราะสิ่งนี้เป็นสิ่งสำคัญที่จะพัฒนางานทุกสิ่ง" ปลัดกระทรวงแรงงานกล่าว ภายใต้ความกดดันทางสังคม การพัฒนาให้ผู้หญิงเก่งและแกร่งได้ ต้องทำไปพร้อมกันใน 4 มิติ คือ มิติด้านร่างกาย จิตใจ สังคมและ จิตปัญญา ซึ่งเป็นการเสริมสร้างสุขภาวะคนวัยทำงานที่ สสส. ได้ผลักดัน มาโดยตลอด

นพ.ชาญวิทย์ วสันต์ธนารัตน์ ผู้อำนวยการสำนักสร้างเสริมสุขภาวะในองค์กร สสส. มองว่า การเสริมสร้างสุขภาวะสตรีวัยทำงานต้องทำคู่ขนาน 2 ด้าน คือ การผลักดันด้านนโยบาย และการส่งเสริม ผู้ประกอบการให้ปรับปรุงสิ่งแวดล้อมที่ส่งผลต่อการพัฒนาคุณภาพชีวิตสตรีในที่ทำงานควบคู่กันไปด้วย

โดยตั้งเป้าหมายในการสร้าง Health Promoter จำนวน 1,000 คน ใน 15 พื้นที่เป้าหมาย พร้อมกับถอดบทเรียนองค์ความรู้พัฒนาเป็นเครื่องมือการฝึกอบรม เพื่อถ่ายทอดไปยังกลไกการทำงานร่วมกับภาคีเครือข่ายทั้งภาครัฐ ภาคเอกชน ต่อไป

ด้าน แม่ชีศันสนีย์ เสถียรสุต แห่งเสถียรธรรมสถาน บอกว่า ชุดความรู้ในการสร้างสติแก่สตรีวัยแรงงาน จะประกอบด้วย 5 ชุดความรู้ 

เริ่มจาก อานาปานสติภาวนา หลักสูตรพื้นฐานสำหรับปลุกหัวใจทุกคน ให้ใช้ลมหายใจเป็นศิลปะในการดำรงชีวิตอยู่กับโลกอย่างที่โลกเป็น

จิตประภัสสรตั้งแต่นอนอยู่ในครรภ์ สำหรับสตรีตั้งครรภ์ เพื่อสร้างเซลล์สมองให้กับลูก

โรงเรียนพ่อแม่ สำหรับสตรีที่มีลูกแรกเกิด-วัยรุ่น เพื่อสร้างสติเลี้ยงลูกอย่างที่ลูกเป็น ส่งเสริมพัฒนาการตามวัยและปรับพฤติกรรมที่ไม่พึงประสงค์

ธรรมชาติบำบัด สำหรับสตรีที่ป่วยหรืออยู่ในฐานะดูแลผู้ป่วยและผู้สูงวัยในครอบครัว 

จิตปรึกษา คือหลักสูตรสำหรับสตรีมีความเครียดทั่วๆ ไป จนถึง ผู้ป่วยจิตเวช เช่น โรคซึมเศร้า ไบโพล่าร์ จิตเภท รวมถึงสตรีที่มีบุคคล ในครอบครัวมีภาวะดังกล่าว นอกจากนี้ยังได้พัฒนาเครื่องมือในการ เรียนรู้ ได้แก่ วิถีแห่งสติ กิจกรรมศิลปะแห่งสติ การเล่นบทบาทสมมุติเมื่อเผชิญภาวะวิกฤติชีวิตสตรี และเรื่องเล่าเร้าพลัง ตลอดจนสื่อการเรียนรู้ออนไลน์ อาทิ คลื่นเสียงบำบัดด้วยคริสตัลโบว์ เป็นต้น

การครองสติให้รู้ตื่นอยู่เสมอจึงเป็นสิ่งจำเป็น เพราะเมื่อใดที่เรา สติ "ขาด" ปัญญาก็จะดับมืด และปัญหาจะตามมาทันที ดังคำกล่าวที่ว่า สติมาปัญญาเกิด สติเตลิดจะเกิดปัญหา