“ปฏิบัติการครอบครัวไทยอบอุ่น” สร้างได้จากทุกคน
หลายครั้งหลายหนที่หน่วยงานต่างๆ เปิดเวทีเสวนาถกปัญหาสังคมที่เกิดขึ้นอยู่ทุกเมื่อเชื่อวันใน “ประเทศไทย” และแทบทุกเวทีต่างชี้ตรงกันว่า ปัญหาสังคมปะดามีจะทุเลาเบาบางลงได้ หาก “สถาบันครอบครัว” กลมเกลียวเหนียวแน่น
เมื่อเร็วๆ นี้ สมาคมครอบครัวศึกษาแห่งประเทศไทย มูลนิธิเครือข่ายครอบครัว สำนักงานกิจการสตรีและสถาบันครอบครัว (สค.) สำนักสนับสนุนสุขภาวะเด็ก เยาวชน และครอบครัว ภายใต้การสนับสนุนของสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) ร่วมกับภาคีเครือข่าย จัดการประชุมวิชาการครอบครัวศึกษา ครั้งที่ 4 “ปฏิบัติการครอบครัวไทยอบอุ่น” ในวงเสวนา “ปฏิบัติการขับเคลื่อนเพื่อครอบครัวไทบอบอุ่น” เพื่อร่วมกันหาแนวทางที่จะทำให้สถาบันครอบครัวไทยเข้มแข็ง
“อภิญญา เวชยชัย” กรรมการสมาคมครอบครัวศึกษาแห่งประเทศไทย กล่าวว่า การขับเคลื่อนเพื่อให้ครอบครัวไทยอบอุ่นเป็นองค์ประกอบที่ทับซ้อนเป็นพหุมิติ ไม่ใช่งานที่จัดง่ายและไม่สามารถคิดแบบเส้นตรงหรือชั้นเดียวได้ เพราะมีความผันแปรและเกิดการเปลี่ยนแปลงตลอดเวลา ดังนั้น ปัญหาและอุปสรรคของการขับเคลื่อนไปสู่การปฏิบัติที่ไม่ประสบความสำเร็จ ต้องอาศัยชุดความรู้ ที่ถูกออกแบบเฉพาะและเป็นไปตามลักษณะของครอบครัวที่แตกต่างกัน โดยองค์ความรู้ที่ได้นั้นต้องนำไปขยายต่อ และการขับเคลื่อนต้องไม่ใช่ความรับผิดชอบของหน่วยใดหน่วยหนึ่ง ต้องร่วมกันคิด ร่วมกันทำ
“ที่ผ่านมาประเด็นการขับเคลื่อนมักถูกจัดแบบอีเว้นต์ เนื้อหาในการขับเคลื่อนไม่ได้ถูกหยิบยกขึ้นมา และไม่เชื่อว่ารัฐจะเป็นกำลังหลักในการขับเคลื่อน แต่รัฐต้องมาเป็นผู้ฟัง มาดูว่าจะสนับสนุนอย่างไร เพราะคนสำคัญและเป็นผู้มีบทบาทจริง คือ คนที่อยู่ในพื้นที่ รัฐไม่ต้องไปจ้างคนใหม่ แต่เป็นผู้ให้การสนับสนุน เช่น งบประมาณ การเปิดพื้นที่ เปิดวง ให้ครอบครัว ชุมชนได้มีโอกาสมาพบปะพูดคุยกัน และอาจต้องเปิดสมัชชาใหญ่ เพื่อทำให้มีพลัง เนื่องจากปัจจุบันมีกำลังแต่กระจัดกระจาย ทำให้เดินไปข้างหน้าไม่ได้” นางอภิญญา กล่าว
ด้าน “รศ.วุฒิสาร ตันไชย” รองเลขาธิการสถาบันพระปกเกล้า กล่าวว่า ครอบครัวเป็นหน่วยที่สำคัญที่สุดที่มีคุณธรรมและความปรารถนาดีต่อกันสูงสุด ดังนั้น บทบาทของครอบครัวจึงต้องทั้งกล่อมเกลาจริยธรรม คุณธรรมให้สมาชิกครอบครัว ควบคุมพฤติกรรมของสมาชิกในครอบครัว เสริมสร้างความเข้าใจเรื่องหน้าที่ของตนเอง เป็นตัวจักรสำคัญในการแก้ปัญหาสังคม และการที่ครอบครัวเป็นหน่วยที่มีความผูกพันทางคุณธรรม จริยธรรมสูงสุด อันเป็นทุนทางสังคมสูงสุด ครอบครัวจะช่วยแก้ปัญหาสังคมต่างๆ ที่เกิดขึ้นได้
“องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นต้องมีบทบาทในการช่วยพัฒนาครอบครัว จากการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานเป็นการพัฒนาคุณภาพชีวิต โดยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นมีความรับผิดชอบอยู่ 3 เรื่องคือความรับผิดชอบตามกฏหมาย สังคม และการเมือง อย่างไรก็ตาม ความท้าทายต่อบทบาทการทำหน้าที่ของครอบครัวไทย ได้แก่ สภาพเศรษฐกิจ การอพยพเพื่อหางานทำ สิ่งแวดล้อม อาชีพ ความรุนแรงในสังคม ความรุนแรงในครอบครัว ดังนั้น องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นจึงมีหน้าที่เตรียมคน สร้างภูมิคุ้มกัน ฟื้นฟูความสัมพันธ์ของครอบครัว และต้องทำอย่างบูรณาการ รวมกันทั้งครอบครัว องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น และภาครัฐ ครอบครัวไทยจึงจะอบอุ่นได้”
นางสาวลัดดา ตั้งสุภาชัย ผู้อำนวยการสำนักเฝ้าระวังทางวัฒนธรรม กระทรวงวัฒนธรรม กล่าวว่า ความแตกต่างทางวัฒนธรรมเป็นตัวกำหนดและเป็นสะพานเชื่อมความสัมพันธ์ในครอบครัว หรือบางครั้งก็เป็นกำแพง ดังนั้น การใช้ชีวิตของครอบครัวเรายังขาดองค์ความรู้ เช่น บางครั้งเรามองเรื่องความรักสำคัญ แต่เมื่อเป็นคนละชาติ ศาสนา ก็กลายเป็นอุปสรรค ในวิถีชีวิตมีความหลากหลาย หลายประเด็นในพลวัติของสังคม เศรษฐกิจที่เปลี่ยนแปลงไป ก็จะเป็นตัวแปรที่ทำให้ครอบครัวไม่อบอุ่น การที่คนอยู่บนความไม่พอเพียง กระแสนิยม ค่านิยม ต้องการหลุดพ้นจากความยากจน ดังนั้น การที่จะทำให้ครอบครัวอบอุ่นต้องเริ่มที่วัฒนธรรมหรือหลักธรรมของทุกศาสนา นำมาจัดการให้เกิดเป็นองค์ความรู้ ก็สามารถทำให้ชีวิตมีความสุขได้ การจะทำให้ครอบครัวอบอุ่นทุกคนต้องช่วยกัน ให้ชุมชนเรียนรู้ด้วยตัวเขาเอง ครอบครัวให้การอบรม สั่งสอน ช่วยเหลือ โดยรัฐบาล องค์กร หน่วยงานทำหน้าที่ในการหนุนเสริมเท่านั้น ให้ครอบครัวสามารถเดินไปได้ เพราะทุกปัญหาในประเทศไทย เป็นหน้าที่ของทุกคน
นางวิไล เคียงประดู่ ผู้ช่วยกรรมการผู้อำนวยการส่วนงานประชาสัมพันธ์เอไอเอส กล่าวว่า เอไอเอสเป็นหน่วยเอกชนที่เห็นว่าสังคมเกิดปัญหามากมาย และสิ่งที่ช่วยแก้ปัญหาสังคมได้ คือการสร้างสัมพันธ์ในครอบครัว จึงได้ตั้งทีมงานมาร่วมกันทำงาน โดยในการรณรงค์ประเด็นเชิงสังคมจะ มีสื่อโฆษณาเพื่อกระตุ้นสังคม จากนั้นให้ความรู้ผ่านจุลสาร และเว็บไซต์ โดยจัดกิจกรรมให้ได้ทำร่วมกัน
นายสมชาย เจริญอำนวยสุข ผู้อำนวยการสำนักงานกิจการสตรีและสถาบันครอบครัว (สค.) กล่าวว่า กระทรวงการพัฒนาสังคมและความเป็นมนุษย์เป็นหน่วยงานหลักที่จะต้องทำให้ครอบครัวอบอุ่น เข้มแข็ง ไร้ความรุนแรง โดยมิติใหม่ของ พม.จะมองความเป็นปัจจุบันของครอบครัว และปรับบทบาทจากผู้ให้การสงเคราะห์มาเป็นการพัฒนา ด้วยการแสวงหาองค์ความรู้ที่จะมาสร้างเครื่องมือในการพัฒนา และสร้างยุทธศาสตร์ของการพัฒนาให้ครอบครัวไทยมีความสุข ปราศจากความรุนแรง ซึ่งเป็นเป้าหมายที่จะไปให้ถึง แต่ต้องขึ้นอยู่กับทุกฝ่ายที่จะต้องเข้ามามีส่วนร่วมบูรณาการ หากจะให้ พม.ทำแต่เพียงหน่วยงานเดียวคงไม่ได้ และความสำเร็จที่สำคัญจะต้องเน้นบทบาทที่ครอบครัวให้เป็นเจ้าภาพที่จะไปทำความเข้าใจให้ท้องถิ่นทำงานเพื่อสังคม
การสร้างครอบครัวให้อบอุ่น เริ่มได้จากครอบครัวของทุกคน เพียงแต่องค์กร และหน่วยงานต่างๆ เป็นภาคเสริมให้สายใยของแต่ละบ้านมีความเข้มแข็งขึ้นเท่านั้นเอง
เรื่องโดย : คีตฌาณ์ ลอยเลิศ Team content www.thaihealth.or.th
